10-mavzu: qurilish mahsulotining tannarxi, foyda va rentabellik

R₄= F_b / (F_as+F_ayl)*100%,
Hozirgi vaqtda mahsulot rentabelligi darajasini oshirish va foydaliligini ta’minlash har bir pudratchi tashkilot uchun muhim masala hisoblanadi, ustiga ustak uning ko‘p masalalari o‘tmishdagi xo‘jalikni boshqarish amaliyotidek davlat mablag‘i hisobidan emas, balki xususiy ishlab topilgan mablag‘lar hisobidan hal qilinadi. SHuning uchun ular nafaqat ko‘p «ishlab topishga», foydani ko‘paytirish va rentabellik darajasini oshirishga harakat qilishlari, balki, tejashni, xususiy ishlab topilgan mablag‘dan oqilona foydalanishni bilishlari kerak.
Foydani ko‘paytirish va qurilishda rentabellikni o‘stirishning har xil yo‘llari orasida eng muhimlari quyidagilar hisoblanadi:

• 
  bahoni shakllantirish mexanizmi va foydani shakllantirishni takomilllashtirish;
  
• 
  mehnat unumdorligini oshirish;
  
• 
  ishlab chiqarish fondlaridan, birinchi navbatda, ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanishni yaxshilash;
  
• 
  ishlab chiqarishning o‘zviyligini ta’minlash;
  
• 
  qurilish muddatlarini qisqartirish va amalda ob’yektlarni ishga tushirishni tezlashtirish;
  
• 
  qurilish-montaj ishlari tannarxini pasaytirish va ularni sifatini yaxshilash.
  

Nazorat va muhokama uchun savollar
1. Qurilish mahsulotining tannarxi deganda nimani tushunasiz?
2. Qurilish mahsulotining tannarxi tarkibiga nimalar kiradi?
3. To’g’ri xarajatlar qaysi xarajat elementlaridan tashkil topgan?
4. Ustama xarajatlarga qaysi xarajatlar kiradi?
5. Rejalashtirilgan jamg’armalarga qaysi xarajatlar kiradi?
6. Foydaning qanday turlari mavjud?
7. Rentabellik nima va uning qanday turlari bor?