10-mavzu. Sanoat korxonalari xo’jalik faoliyati tahlilining xususiyatlari reja

8-jadval
Material xarajatlarining o’zgarishiga ta’sir ko’rsatuvchi omillar tahlili

Mahsu-lot turlari	Bir metr mahsulot uchun ketgan material xarajatlari, so’m			Farqi				Haqi-qatda ishlab chiqaril-gan mahsulot miqdori, metr		Ishlab chiqarilgan mahsulot bo’yicha farq
	reja-dagi me’yor bo’yicha va rejada-gi baho	haqiqat-dagi me’yor bo’yicha va rejada-gi baho	haqiqat-dagi me’yor bo’yicha va haqiqat-dagi baho		hammasi bo’yicha	shu jumladan, o’zgarish				hammasi	shu jumladan,
						me’yor hisobiga	baho hiso- biga				metr hisobiga	baho hisobiga
1	2	3	4		5 (4-2)	6 (3-2)	7 (4-3)		8		9 (5x8)	10(6x8)	11 (7x8)
Atlas	1280	1344	1365		Q 85	Q 64	Q 21		3210		Q102850	Q 77440	Q 25410
Shifon	1275	1122	1155		- 120	- 153	Q 33		1335		- 160200	-204255	Q 44055
Krepdi-shin	600	576	633		Q 33	- 24	Q 57		970		Q 32010	- 23280	Q 55290
Pombar-xat	2010	2144	2160		Q 150	Q 134	Q 16		1975		Q161250	Q144050	Q 17200

Qisqacha xulosalar

Sanoat korxonalarining xo’jalik faoliyatini tahlil qilish o’ziga xos xususiyatga ega. Sanoat korxonalari aholining xilma-xil mahsulotlarga bo’lgan talabini qondirish uchun ulgurji, chakana va boshqa tashkilotlarga uzluksiz ravishda tayyor maxsulot etkazib beradi. Chunki savdo korxonalari tovar aylanishi rejasini bajarish uchun sanoat korxonalari bilan xaridorlar ehtiyojini hisobga olgan holda shartnomalar tuzadi, sanoat korxonalari esa, shartnomada ko’rsatilgan hamma tovarlarni iste’molchildarga o’z vaqtida etkazib berishi zarur.

Sanoat korxonalari xo’jalik faoliyatini tahlil qilish jarayonida, tovar mahsuloti rejasining shartnoma bo’yicha rejaning bajarilishiga baho berish maqsadga muvofiq. Bu korxonalar shuningdek, shartnomada ko’rsatilgan mahsulotlarni o’z vaqtida xaridorlarga etkazib berish vazifasini o’z zimmasiga olishi zarur.
Canoat korxonalarida tovar mahsuloti bo’yicha rejanigina emas, balki, mahsulot turlari va assortimenti bo’yicha reja ham bajarilishi kerak. Chunki sanoat korxonalari iloji boricha kam xarajat talab qiladigan, xaridorbop tovarlarni ishlab chiqarishga harakat qiladi. Bu esa aholining ayrim tovarlarga bo’lgan talabi qondirilmasligiga olib keladi. Shu boisdan tahlil jarayonida mahsulot xajmini o’zgarishiga xamda maxsulot turlari bo’yicha reja bajarilishiga alohida e’tibor berilishi maqsadga muvofiqdir.
Nazorat va muhokama uchun savollar

1. Yalpi, tovar va sotilgan mahsulot rejasi bajarilishini tahlil qilishdan maqsad nima?

2. Mahsulotning turlari va assortimenti bo’yicha reja bajarilishi qay tartibda tahlil qilinadi?
3. Mahsulotning sifatlilik darajasini tahlil qilishda nimalarga e’tibor beriladi?
4. Mahsulotni bir me’yorda ishlab chiqarish tahlilida-chi?
5. Mahsulot ishlab chiqarish hajmi shartnoma bo’yicha bajarilishini tahlil qilish nimalarni ko’zda tutadi?
6. Asosiy fondlardan foydalanishning samaradorlik darajasini tahlil qilishda nimalarga asoslaniladi?
7. Materiallardan foydalanishning tahlilida-chi?
8. Mahsulot tannarxi tahlilining ahamiyati nimada?
9. Mahsulot tannarxi tahlili qanday vazifalarni bajaradi?
10. Bir so’mlik tovar mahsuloti ishlab chiqarish uchun qilingan xarajatlar tahlilining vazifalari nimalardan iborat?
11. Xarajatlarni elementlari va kalkulyatsiya moddalari bo’yicha tahlil qilishdan maqsad nima?