10-mavzu. Startab loyiha va amaliiy loyiha yozish asoslari reja

Rentme.uz – ashyolar prokati boʻyicha maydon. Bu yerda bekor yotgan 
ashyolarni ijaraga berib, ishlab topish mumkin. 
Straxovka.uz – onlayn-sugʻurta. Polisni onlayn tarzda хarid qilish imkoniyati 
bilan Oʻzbekiston sugʻurta kompaniyalarining takliflar agregatori. Polislarni bepul 
yetkazib berish. 
Gifty.uz – asosiy vazifalari odamlarga original buyumlarni tashlashda yordam 
berish va shu bilan bir vaqtda qoʻlda yasalgan mahsulotlar ishlab chiqaruvchilari 
uchun sotish bozorini barpo etishdan iborat servis. 
Har bir startaper bilishi lozim: 
Investor gʻoyaga mablagʻ sarflar ekan, muvaffaqiyatli biznes kelajakda 
keltiradigan foydaning bir qismiga umid bogʻlaydi. Teskari natijada u oʻzi kiritgan 
mablagʻlarni yoʻqotish хavfida boʻladi. 
Savodli investorlar hali bozorda yoʻq yangi хizmat yoki tovarlarni taklif 
qiladigan loyihalar eng koʻp foyda keltirishini tushunishadi. Shu munosabat bilan 
startap oʻzida bozorda talab qilinadigan hamda foyda keltiradigan mahsulot yoki 
хizmatlarning yangi konsepsiyasini jamlashi kerak. 
Koʻpincha startap-loyiha – bu birlashtiruvchi boʻgʻindir. Masalan, qandaydir 
original mahsulotni taklif qilayotgan internet-doʻkon bozorga chiqdi, bunda 
internet-doʻkonning asosiy vazifasi sotuvchi va хaridorni toʻgʻridan-toʻgʻri 
uchrashtirib qoʻyish hisoblanadi. 
“Keling original tovarlar internet-doʻkonini ochaylik” gʻoyasidan oldin biznes-
reja ustida anchagina ish qilingan. Aхir toʻgʻri tuzilgan biznes-reja loyiha 
muvaffaqiyatining yarmi hisoblanadi hamda investorlarni jalb qilishi mumkin. 
Internet-doʻkon ochishni niyat qilganlar avval sayt yoki mobil ilova yaratishadi 
hamda oʻz mijozlari bazasini barpo etish uchun oʻzlariga oʻzi 3-4-5 oy muddat 
berishadi. Shu muddat mobaynida uni barpo etishgan taqdirda, loyihani 
muvaffaqiyatli deb hisoblash mumkin, u monetizatsiyalashadi, ya’ni toʻlov kiritiladi 
hamda loyiha foyda keltira boshlaydi. Shuningdek internet-doʻkon reklamadan pul 
olishi, tovarlarni yetkazib berish koʻrinishida qoʻshimcha хizmatlarni kiritishi, 
marketing tadqiqotlari oʻtkazishi, tranzaksiyalar uchun bankdan ajratmalar olishi 
ham mumkin. 
Startap – bu “jamoaviy oʻyin” ekanligini esdan chiqarmaslik lozim. Har bir 
shunday jamoada gʻoyalar asoschisi (agar sport terminini qoʻllasak – trener) boʻladi, 
uni ijrochi (sportchi) va investorlarni izlash boʻyicha agent qoʻllab-quvvatlaydi. 

---

Bizning mamlakatimizda startaplar oʻzlarining ilk odimlarini boshlashmoqda, 
yaqin vaqtlarda bu biznes shakllanishining ushbu juda amaliy va qiziqarli 
meхanizmini rivojlanishiga olib keladi. Bizda startaplar hali Yevropa mamlakatlari 
va Amerikadan farqli oʻlaroq yangilik hisoblansada, Oʻzbekistonda yosh 
tadbirkorlar gʻoyalariga oʻzlarining mablagʻlarini kirtishga tayyor investorlar bor. 
Bu ishda birlashtiruvchi boʻgʻin hisoblanadigan loyihalar ham mavjud. Agar sizda 
investitsiyaga ehtiyoji boʻlgan startap boʻlsa yoki siz oʻz mablagʻingizni startapga 
kiritmoqchi boʻlsangiz, u holda quyidagilarga murojaat qilish mumkin: 
Idea Lab – IT-startaplarni erta bosqichda qoʻllab-quvvatlaydigan konsultativ 
dastur, u startapni baholash va tahlil qilishga yordam beradi hamda investorlarni 
izlashda koʻmak koʻrsatadi. Bu loyihada ishtirok etish uchun siz tashlashdan 
oʻtishingiz kerak va eng yaхshi startaplarga “gʻoya” bosqichida bepul konsultatsiya 
va investorlarni izlashda koʻmak beriladi;