10-Mavzu: Suvsiz muhitda kislota-asosli titrlash. Usul tavsifi. Erituvchilar tasnifi. Usul titranti, tonni aniqlash. Usulning qo`llanilishi. Reja

Aproton erituvchilar

Protolitik erituvchilar.




Aproton erituvchilar kislota – asos xususiyatiga ega bo‘lmaydi va avtoprotolizga uchramaydi. Masalan: CCl₄, C₆H₆, CHCl₃ (  15).

Protolitik erituvchilar kislota – asos xususiyatiga ega bo‘lib, ular avtoprotolizga uchraydi.

Umumiy holda:

SH + SH ↔ SH₂⁺ + S^-



avtoprotoliz doimiysi

Doimiy temperaturada bu konstanta doimiy son bo‘lib, K_SH 10^-8 dan 10^-30 gacha o‘zgaradi.

Protolitik erituvchilar proton qabul qilish yoki berish qobiliyatiga ko‘ra:

1. 
   Protogen
   
2. 
   Protofil
   
3. 
   Amfiprot erituvchilarga bo‘linadi.
   

Amfiprot erituvchilarda (neytral erituvchilar) proton qabul qilish va berish qobiliyati deyarli bir xil bo‘ladi. Masalan: H₂O, C₂H₅OH

H₂O + HCl  H₃O⁺ + Cl^-

H₂O + CH₃COOH  CH₃COO^- + H₃O⁺

Protogen erituvchilarda proton berish qobiliyati kuchli bo‘ladi.

Masalan: H₂SO₄, CH₃COOH, HCOOH.

Protogen erituvchilar kuchsiz asos kuchini keskin oshirib, kislota kuchini kamaytiradi.

Masalan:

HA

Protofil erituvchilarda proton qabul qilish qobiliyati juda kuchli bo‘ladi. Masalan: NH₃,En, C₄H₉NH₂, HCONH₂.

Bu erituvchilar asos kuchini kamaytirib, erigan moddani kislota kuchini oshiradi.