10-mavzu: tashqi xotira va ularning turlari. Raid massivlari. Reja

CD va DVD disklar 
 
CD va DVD disklar: CD-ROM (Compact Disc-Read Only Memory, rus tilida 
- postoyannaya pamyat na kompakt-diske) - kompakt diskda joy- lashgan doimiy 
xotira. 
CD-R (CD-Recordable, rus tilida - zapisыvayemыy kompakt-disk) - yozish 
mumkin bo‘lgan kompakt disk. 10.5-rasmda kompakt diska yozish sxemasi 
keltirilgan. 
CD-RW (CD-ReWritable, rus tilida - perezapisыvayemыy kompaktdisk) - 
ma’lumotlami o‘chirib qayta yozish mumkin bo‘lgan disk. 
DVD (Digital Video Disk, rus tilida - sifrovoy videodisk) - raqamli video disk, 
yoki Digital Versatile Disk (rus tilida - sifrovoy mnogoselevoy disk) - raqamli ko‘p 
maqsadli disk. Ushbu disklarga yozishda qizil rangli lazer qo'llaniladi va ulaming 
quyidagi xillari mavjud: 
10.5-rasm. Kompakt diskka yozish sxemasi. 
1. 
Bir tomonli bir qavatli disklar - 4,7 Gbayt. 

---

2. 
Bir tomonli ikki qavatli disklar - 8,5 Gbayt. 
3. 
Ikki tomonli bir qavatli disklar - 9,4 Gbayt. 
4. 
Ikki tomonli ikki qavatli disklar - 17 Gbayt. 
Blu-Ray - ma’lumotlami yozish uchun ko‘k rangli lazer qo‘llaniladigan DVD-
disk. Bu xildagi disklarning bitta tomoniga 25 Gbay- tgacha hajmdagi 
ma’lumotlami yozish mumkin, ikki tomonli diskning hajmi esa 50 Gbayt bo‘ladi. 
Ma’lumotlami uzatish tezligi 4,5 Mbit/sek. 
Nazorat savollari. 
1. Xotira modullarining qanday xillarini bilasiz va ular qanday yig‘ilgan bo‘ladi? 
2. Tezkor xotira qurilmalari qanday qurilgan va ularning qanday xillari mavjud? 
3. Dinamik tezkor xotira qurilmasi qanday tuzilgan va uning qanday xil- lari 
bilasiz? 
4. Doimiy tezkor xotira qurilmasining qanday xillari bilasiz? 
5. Xotirani iyerarxik ko‘rinishda tashkil etish deganda nima tushuniladi va u 
nima maqsadda amalga oshirilgan? 
6. Magnitli disklarda - vinchesterlarda, yo‘lka, sektorlararo-interval, silindir, 
zona degan atamalarga chizmalar asosida tushunchalar bering. 
7. IDE va SCSI deganda nimalar tushuniladi, ular nima uchun ishlab chiqarilgan 
va ularning qanday xillarini bilasiz? 
8. Kichik hisoblash tizimlarining interfeysi deganda qanday interfeys 
tushuniladi?