10 –mavzu Texnik-iqtisodiy va ijtimoiy axborotlarning yagona tasniflash va kodlash tizimi. Reja

Shtrixli kod bilan tamg’alash - shtrixli kodni tovar birligi yuzasiga qo’yish; 
EAN shtrixli kodi - tovar birliklarini identifikatlashtirish va ularni tamg’alash 
uchun "EAN International" tovarlarni raqamlash Xalqaro Uyushmasi qoidalarida 
belgilangan o’lchamlar bilan va joylashtirilgan holda izchil joylashtirilgan parallel 
shtrixlar va ular o’rtasidagi oraliqdagi kombinatsiyalar bilan ifodalangan raqamli 
kod; 
Asosan EANning ikki kodidan ko’proq foydalaniladi: 
razryadli va 8 razryadli raqamli kodlar.

---

Bunda eng ingichka shtrix birlik sifatida olinadi. Har bir raqam (yoki razryad) 
ikki shtrix va ikki probeldan iborat bo’ladi (3 va 4- rasmlar).
Razryadli kodning tarkibida quyidagi kodlar ko’rsatiladi: 

davlat kodi ("davlat bayrog’i"); 

korxona (firma) - tayyorlovchi kodi; 

mahsulotning kodi; 

nazorat soni. 
EAN assotsiatsiyasi turli davlatlar uchun kodlar ishlab chiqqan bo’lib, ushbu 
kodlardan foydalanish uchun markazlashgan tarzda litsenziyalar tavsiya etadi. 
Masalan, Frantsiya uchun doalat kodi sifatida 30-37, Italiya uchun 80-87 oraliqlari 
tavsiya etilgan. Ba’zi davlatlarning kodlari uch xonali sondan iborat. Masalan, 
Gretsiya -520, Rossiya - 460, Braziliya - 789. Ilova 2 da ba’zi bir davlatlarning 
litsenziya asosida olingan kodlari keltirilgan. 
EAN razrayadli shtrix kodning hisoblash ketma-ketligi. Misol tariqasida 3-
rasmda keltirilgan shtrix kodning raqamlaridan foydalani va quyidagi amallarni 
bajariladi. 
1. SHtrix kodning juft o’rindagi raqamlarining yig’indisi 7+0+1+5+0+1=14
2. Hosil bo’lgan yig’indini 3 soniga ko’paytiramiz 14*3=42
3. SHtrix kodning toq o’rindagi raqamlarining yig’indisi (faqat nazorat soni 
hisoblanmaydi) 4+8+0+5+0+0=17 
4. 2 va 3 bosqichdagi hosil bo’lgan sonlarni qo’shamiz 42+17=59 
5. Yig’indadan o’nlik soni ayiramiz 59-50=9 
6. 10 sonidan 5 bosqichda hosil bo’lgan soni ayiramiz 10-9=1
Demak, oxirgi olingan natija 10-9=1nazorat soni 1ga teng bundan ko’rinadiki, 
shtrix kodi to’g’ri tuzilgan. 
Четки штрихлар 
Марказий штрихлар 
Давлат 
коди 
Тайёрловчи 
коди 
Маҳсулот 
коди 
Назорат сони