11-6 ing 20-guruh talabasi ning


HIKOYADAGI OBRAZLAR TASVIRI


Download 44.69 Kb.
bet5/6
Sana26.06.2023
Hajmi44.69 Kb.
#1655531
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
AAA

HIKOYADAGI OBRAZLAR TASVIRI
Jek London ,,Hayotga muhabbat’’hikoyasida insonni tabiat kuchlari bilan yonma-yon, unga basma-bas tarzda tasvirlaydi. Insonning kurashuvchanligi va umidiga urg'u beradi. Hikoya qahramonining hayotga boʻlgan muhabbati oʻlim ustidan gʻalaba qozonadi.
Ayrim hikoyalarida tabiat bilan uyg'unlashib ketgan kurashchan,zahmatkash insonlarning hayotitasvirlanadi. Yo'lovchi bir manzilga yetganida uni tashlab ketgan sherigi Billning oltin solingan xaltasi va bo'rilarship-shiydam qilib tozalagan suyaklariga duch keladi.
Hamrohini yolg'iz tashlab ketgan, oltinga muhabbat qoʻygan odamni qanday ayanchli oqibatlar kutib turganini kitobxon koʻrib, toʻgʻrilik, sadoqat, insof kabi bebaho insoniy tuyg'ular ustida mulohaza yuritadi.Yozuvchi tiriklik qadriga urg'u berish uchun ‘‘oʻlim changaliga tushib qolgan’’ qahramonini turli toʻsiqlarga ro'baro'qiladi; kimsasiz sahro, suv, koʻlmak, ayiq, boʻri – bular yoʻlovchiga hayotga muhabbatini oshirish uchun vosita vazifasini bajaradi.Yo'lovchi yoʻlida davom etib, to'siqlarga duch kelganida siz ham oʻzingizni goʻyoki u bilan birga his etasiz.
,,Hayotga muhabbat’’hikoyasining ikki qahramoni ham kerak manzilga yetib borib, xaltalariga keraklicha – oʻzlari ko'tarishga kuchi yetguncha oltin solib olgan ikki kimsa. Shu ikki inson oltin bilan sinaladi. Hikoya mazmunida inson uchun bu olamda oltindan koʻra muhimroq narsa, yaʼni tirik qolish, halovatda yashash va oʻz maqs adiga erishish yoʻlida tinimsiz intilish muhimligiga doir fikrlar mujassam topgan. Har kim oʻzini ushbu hikoya qahramoni oʻrniga qoʻyib koʻrishi tabiiy. Shu ma'noda Jek Londonning mazkur asari oʻquvchida tinch-xotirjam hayot toʻgʻrisida oʻylantiradi; koʻnglida ezgu hislar kuchayishiga yordam beradi. 19 -asrning oxiri "oltin yugurish" ning butun zanjiri bilan ajralib turdi - odamlar oltin qidirib, Kaliforniya, Klondike, Alyaskani keng o'rganishdi. Oddiy rasm "Hayotga muhabbat" qissasida ham berilgan. 3 Oltin qidirish uchun sayohat qilgan ikki do'st (va munosib miqdorda qazib olishgan) qaytish uchun kuchni hisoblamagan. Hech qanday qoidalar, patronlar, boshlang'ich aqliy va jismoniy resurslar yo'q - barcha harakatlar xuddi tumandagi kabi avtomatik ravishda amalga oshiriladi.
Qahramon daryodan o'tib, qoqiladi va oyog'ini jarohatlaydi. Bill ismli o'rtoq, hech ikkilanmasdan, uni tashlab, orqasiga o'girilmay chiqib ketadi. Hikoyaning asosiy g'oyasi - inson va tabiat o'rtasida mavjud bo'lish huquqi uchun kurash shafqatsizdir, garchi odam aql bilan qurollangan bo'lsa ham. Tanqidiy vaziyatlarda bizni instinkt yoki hayotga bo'lgan muhabbat boshqaradi va amaliyot shuni ko'rsatadiki, eng uyg'unlari omon qoladi. Tabiat zaiflarga rahm -shafqat va rahm -shafqatni bilmaydi, yirtqichlar va o'txo'rlarning huquqlarini tenglashtiradi. Tabiiy omon qolish nuqtai nazaridan, Bill balastni yarador do'sti ko'rinishida tashlaganini to'g'ri deb hisoblardi. Lekin oxirigacha inson bo'lib qolish muhimroq. Tundrada o'lgan o'rtog'ining qoldiqlariga qoqilib, u xafa bo'lmaydi va o'z oltinlarini oladi. U ochlikdan qoldiqlarga shoshilmayapti (garchi biz uni tirik jo'jalarini eyayotganini bir kun oldin ko'rgan bo'lsak ham) va bu inson qadr -qimmatining oxirgi, o'ta og'ir namoyoniga aylanadi.

Xulosa
Jek London ushbu o'ziga xos va yorqin asarlarida itimoiy tengsizlik, insonlarning nohaqligi, pastkashligiga qarshiligini namoyon qiladi. Muallif insonlarning bu kabi nohaqliklarini sovuq iqlimga sharoitiga va zamondan ortdaqolgan insonlarning o'ziga xos kuchli fe'l atvoriga garama-qarshi qo'yadi. Jek Tinch okeani xalqini hamda sivilizatsiyadan ancha yiroq hindularni kuchli, beg'ubor kishilar sifatida tasvirlaydi.. London ularni nihoyatda romantik qilib ko'rsatadi va ularning harakteridagiqiziqqonlilik, mardlik va yashash uchun kurashga hozirligini ko'klarga ko'tarib ulug’laydi. ("Kish haqida qissa", "Shimol Odisseyasi", "Oq sokinlik" va boshqalar). Jek ,,Oq sokinlik" hikoyasida beshavqat sovuq ob-havoga qarshi tura oladigan,qorlibo'ronlarni yenga oladigan shaxslarni benihoyat ulug'laydi. Biroq u o'zqahramonlarini ya'ni hindular va oltin izlovchilarni haddan ortiq individualist -boshqalardan o'zlarini har ganday vaziyatda ustun go'yuvchi shaxslarsifatidaifodalaydi. Hindularning donoligi, o'ziga xosligi, jismoniy ustunligi, kuchli irodasinafaqat insonlarni, balki yovvoyi hayvonlari ham o'ziga bo'sundirib yenga oladi. 1900-yildan song London hikoya va asarlarida asosan o'z haq-huquqi uchunkurasha olmaydigan oddiy ishchilar hayotini yoritishga harakat qilgan.


London kamdan-kam qobiliyat bilan ajralib turardi - u yashirin psixologik siljishlardan kelib chiqqan kitobxonlar qiziqishlarining harakatini oldindan bilishni bilardi. U 20-asrning birinchi yozuvchilaridan biri bo'lib, ong tubida insonning yerdagi o'rni va uning sayyoramizning boshqa aholisi bilan munosabatlari haqida yangi tushuncha shakllanayotganini his qildi. U shubhasiz, sayyora qaytarib bo'lmaydigan darajada "qisqarishini" oldindan bilgan va shaharlarning zich tarmog'i bilan qoplangan, temir yo'llar, yer bilan telegraf va telefon aloqalari, odamlar barcha tirik mavjudotlarning qarindoshligini butunlay yangicha his qiladilar va tabiatning o'zi tomonidan yaratilgan, halokat yoqasiga olib kelgan dunyo tartibini yangicha baholashni o'rganadilar. ehtiyotsiz "yaxshilanishlar".
U "ajdodlar qo'ng'irog'i"ni boshqalarga qaraganda ertaroq eshitdi, bu bugungi kunda o'sib chiqqan poytaxtlar aholisini mo'rt qayiqlarda okeanlarni kesib o'tishga, xaritada u erda va u erda saqlanib qolgan "madaniyatsiz" burchaklarni sinchkovlik bilan izlashga, xavfli tog' cho'qqilariga chiqishga, hech qachon traverslardan o'tmagan. Hech bo'lmaganda sun'iy ravishda tabiatga tabiiy yaqinlikni tiklashga intiling, ma'lum bo'lishicha, uning yo'qolishi hech qanday, hatto eng ajoyib texnologik taraqqiyot bilan qoplanmaydi .
Shimol Londonning hayotning biologik tomoniga e'tiborini keskin oshirdi. Bu, odatda, o'sha davr ruhida edi. Naturalizm, ayniqsa yevropalik, inson hayoti va ijtimoiy hayotining koʻp jabhalari uchun biologik tushuntirishlarni topdi va bu tushuntirishlarning “ilmiy”ligi ularni deyarli inkor etib boʻlmas holga keltirdi; Ularni toj kiygan ma'sumlik halosi yo'qolishi uchun o'n yildan ko'proq vaqt kerak bo'ldi.
London hindlarni ideallashtirmadi. "Tsivilizatsiyadan uzoqlashish", "tabiiy hayot" ga qochishga bo'lgan efemer romantik impulslar unga begona edi. London to'g'ridan-to'g'ri assimilyatsiya vasvasasini engib, o'zining "biologik" hikoyalarini katta axloqiy va falsafiy mazmun bilan to'ldirishga muvaffaq bo'lganda, uni shubhasiz badiiy muvaffaqiyat kutmoqda. Ingliz tilidagi asarlar kitobxonlar va tanqidchilarda doimo katta qiziqish uyg‘otgan. ‘‘Hayotga muhabbat’’ - mashhur amerikalik yozuvchi Jek Londonning romani. Bu asar 20-asr boshidagi Amerika jamiyati haqida tasavvur beradi. Yozuvchining tili boy, rang-barang, idiomatik bo‘lib, tadqiqot uchun eng qiziqarli material hisoblanadi. Ushbu maqolada muallif tomonidan qo'llaniladigan turli xil stilistik til vositalari ko'rib chiqiladi. Lingvistik va stilistik vositalar muallif niyatini amalga oshirishga yordam beradi, badiiy asarda muhim rol o'ynaydi. Birinchi bobda badiiy matnlarning uslubiy xususiyatlarini ko‘rib chiqishga e’tibor beriladi. Ikkinchi bob to‘g‘ridan-to‘g‘ri “Hayotga muhabbat” romanida uchraydigan lingvistik stilistik birliklarni tahlil qilishga qaratilgan.Badiiy uslub boshqa uslublardan: atamalar, so‘zlashuv so‘zlari, publitsistik iboralardan o‘zlashtirilishi mumkin. Demak, badiiy uslub tilning barcha turdagi uslubiy resurslaridan foydalanish bilan tavsiflanadi.Badiiy uslubda mualliflar o‘z asarlariga individuallik, o‘ziga xoslik, ta’sirchanlik berish uchun so‘zlarni o‘z ma’nolarining turli tuslarida ishlatadilar.Emosionallik va badiiy adabiyot uslubining ifodaliligi til tizimining deyarli barcha darajadagi birliklari yordamida yaratilgan.Asharda turli til darajalarining lingvistik-stilistik vositalari, ya’ni: stilistik semasiologiya vositalari, frazeologiya va sintaktik stilistik vositalar ko‘rib chiqildi. Tadqiqot davomida eng keng tarqalgan stilistik vositalar Jek Londonning "Hayotga muhabbat" romanining badiiy matni. Adabiy asarning lingvistik tahlili shuni ko‘rsatdiki, muallif tomonidan eng ko‘p qo‘llaniladigan stilistik vositalar metafora, epitet, metonimiya, qiyoslash, sanab o‘tish, takrorlash, parafraza, ritorik savollar va frazeologik birliklardir.So‘z, metafora, epitet tanlashga asoslangan konvergentsiyalar, metaforik parafrazlar, metonimiya, takror va ritorik savollar. Turli uslubiy vositalardan foydalanish romanda yorqin obrazlar yaratish, ifodalilikni oshiradi.



Download 44.69 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling