11 Amaliy dars

Ishlab chiqarish majmualaridan aholining uylarigacha bo‘lgan sanitariya-himoya masofalari.

№	majmualar		Sanitariya-himoya masofalari, m
			Aholining uylari va jamoa binolarigacha			Tranzit yullarigacha
1	Qora mol fermasi, 400 bosh sigirgacha 401-800 sigirgacha		100 200			50 100
2	Yilqichlik		100			200
3	Parrandachilik		200			200
4	Parranda fabrikasi		500			300
5	Veterinar punkti		200			100
Yopiq paykallar majmuasi
6	Texika bilan istishda		50
7	Biologik istishda		100
8	Axlatda istish		300
	Mahsulotlarni qayta ishlash majmualari
9	Sut		50
10	Mollar va parrandalar majmualari, don, sabzavot va meva omborlari		100
Mashina-traktor parki
11		Ustaxonalar		100
12		Mashina-traktor garajlari		100
Oziq-ovqat saqlaydigan hovli
13		Don, sabzavot, meva, kartoshka omborlari		50
14		Xo‘jalik hovlisi		50
Qurilish hovlisi
15		Yog‘och materiallari, sement, g‘isht, ohak		50
Boshqa hovlilar
16		Mineral o‘g‘itlar, gerbitsit va boshqalar		300
17		Yonilg‘i va moylash majmuasi		100

Ishlab chiqarish majmualari uchastkalardagi bino va inshootlar qo‘yidagi umumiy talablarni hisobga olgan xolda joylashtriladi:
Iktisodiy sanitariya-gigiena, kurilish, yong‘indan saqlash va tabiiy sharoit hamda me’moriy talablar hisobga olinadi.
Iqtisodiy talablar. Ishlab chiqarish majmualarining loyihasini tuzishda u erdagi binolar va inshootlarni joylashtirishda ishlarning bajarilish tartibini yuklarning tashilishi eng qisqa masofada tashilishi hisobga olinadi. YAngi texnologiyalarni joriy qilish, xo‘jalik er maydoni va boshqa hovlilar bilan qulay bog‘lanishi hisobga olinadi.
Sanitariya-gigiena talablari. Har bir ishlab chiqarish bino va inshotlardava hovli atrofida yaxshi sanitariya-gigiena sharoiti yaratilgan bo‘lishi kerak. Bunda asosiy maqsad, kishilar va hayvonlar salomatligini saqlash, iqtisodiy samaradorlikni oshirish hisobga olinadi. Ishlab chiqarish hovlilari va ular ichidagi bino va inshootlar oralig‘idagi belgilangan sanitariya masofasini saqlash talab etiladi. Ishchilar ishlaydigan, hayvonlar turadgan, xonalarni quyosh nuri va yorug‘liq tushib turadigan etib joylashtiriladi. Shamol qattiq esadigan, qor ko‘kkini bor, qum bosadigan viloyat va tumanlarda yuino va inshootlarni himoya qilish, bino va inshootlarga zararli xidlar, gaz, tutun, chang, tovush, ifloslangan suvlar va yoqilg‘ilar ta’sir etmasligi uchun shamol yunalishi va suv oqimining yuqori tomoniga joylashtiriladi.
Injenerlik va texnik talablar. Injenerlik va texnik talablarga, yong‘indan saqlash qoida va me’yorlar, ishlab chiqarish jarayonlarini to‘liq mexanizatsiyalashtirish, bino va inshootlar poydevori quriladigan joydagi tuproqning xususiyatlari, relefini, er ko‘chish, sel kelish kabi xodisalarni hisobga olish kabi masalalar kiradi.
Loyiha tuzishda yong‘indan saqlash masofalariga rioya qilish, binolar, inshootlarga boradigan yulchalar, ko‘chalar bilan ta’minlash, o‘t o‘chirish asboblarini to’g’ri joylashtirish kabi masalalar ham tahlil qilinadi.
Ishlab chiqarish bino va inshootlar oralig‘idagi yong‘indan saqlashmasofalari, ularning o‘tga chidamligi bilan aniqlanadi.
(2-jadval).