№11-amaliy mashg'ulot. 4G avlod mobil aloqa tizimlarini tadqiq qilish

 
LTE da pastga kanalini tashkil etish. Pastga va yuqoriga kanallarda OFDM 
texnologiyasining qo„llanilishi turlicha bo„ladi. Pastga kanalda bu texnologiya 
nafaqat signalni uzatish uchun, balki ko„p tomonlama ulanishni (OFDMA)
tashkil 
etish uchun ishlatiladi. 
Tavsiflangan fizik tuzilmaviy blokdan tashqari, mantiqiy tuzilmaviy blok 
tushunchasi kiritiladi. Resurslar elementlari soni bo„yicha ular ekvivalent, lekin 
fizikblok resurslar elementlarni mantiqiy blokda aks ettirishning ikkita bittama-
bitta vataqsimlangan variantlari bo„lishi mumkin. Taqsimlangan variantda 
mantiqiy resurslar bloki elementlari butun mumkin resurslar to„rida taqsimlangan 
bo„lib qoladi. 
YUqoriga kanalda ruxsat etiladigan nurlantirish quvvati pastga kanaldagiga 
qaraganda sezilarli past bo„ladi. SHuning uchun qamrab olish zonasini oshirish, 

---

terminal qurlmasi narini va uning iste‟mol quvvatini pasaytirish maqsadida 
ma‟lumotlarni uzatish usulining energetik samaradorligi birlamichi bo„lib qoladi. 
OFDMA texnoogiyasining asosiy kamchiligi signalning maksimal va 
o„rtacha quvvatining yuqori nisbati (PAR) hisoblanadi. SHunga ko„ra, LTE 
yuqoriga kanali uchun yangi SC-FDMA (Single-Carrier Frequency-Division 
Multiple Access) texeologiyasi taklif etilgan. Prinsipial farq shundan iboratki, agar 
OFDMAda har bir nimtashuvchida bir vaqtda o„z modulyasion simvoli uzatilsa, u 
holda SC-FDMAda nimtashuvchilar bir vaqtda va bir xil modulyasiyalanadi, lekin 
modulyasion simvollar qisqa bo„ladi. SHunday qilib, OFDMAda simvollar 
parallel, SC-FDMAda ketma-ket uzatiladi. Bunday echim oddiy OFDM 
modulyasiyalash ishlatilganidagiga qaraganda past PAR nisbatini ta‟minlaydi, 
buning natijasida abonentlar qurilmalarining energiya samaradorligi ortadi va 
ularning konstruksiyasi soddalashadi (uzatkichlar chastotaviy parametrlarining 
aniqligiga talablar sezilarli kamayadi). 
SC-FDMA-signalning tuzilmasi ko„p jihatdan OFDM texnologiyasiga 
o„xshash bo„ladi. SHuningdek kopozit signal - ∆f qadamda joylashgan 
nimtashuvchilar to„plamini modulyasiyalash ishlatiladi. Prinsipial farq shundan 
iboratki, barchanimtashuvchilarbir xil modulyasiyalanadi, ya‟ni yagona vaqtda 
faqat bitta modulyasion simvol uzatiladi (11.2-rasm). 
11.2-rasm. QPSK- simvollarni uzatishdagi OFDM va SC-FDMA orasidagi farq 
3Gga qarganda LTEda BSlar nimtizimi o„zgartirigan. Foyalanuvchi 
qurilmasi va BS orasida ma‟lumotlarni uzatish texnologiyasi o„zgartirilgan. 
SHuningdek tarmoq elementlari orasida ma‟lumotlarni uzatish protokollari ham 
o„zgargan. Butun ma‟lumotlar paketlar ko„rinishida uzatiladi. 
Shunday qilib, ishlov beruvchi yoki faqat ovozli ma‟lumotlar yoki faqat 
paketli ma‟lumotlarga ajratish endi yo„q. Oldingi avlod tarmoqlarida sezilarli rolni 
o„ynagan kontoller (RNS) to„rtinchi avlod tarmog„ida olib tashlangan, uning 

---

funutsiyalari – radioresurslarni boshqarish, sarlavhalarni siqish, shifrlash, 
paketlarni etkazish va boshqalar to„g„ridan-to„g„ri eNBga yuklangan. 
Fizik darajadagi birlamchi bo„lish tarmoq arxitekturasini foydalanuvchilar 
qurilmalari sohasi (UED, User Equipment Domain) va tarmoq infratuzilmasi 
sohasiga (ID, Infrastrusture Domain) ajratish hisoblanadadi. ID, o„z navbatida, 
radioulanish nimtarmog„i (E-UTRAN, Evolved Universal Terrestrial Radio
Assess Network) va tayanch (paketli) tarmog„iga (EPS, Evolved Pasket Sore) 
bo„linadi (11.3- rasm). 
11.3- rasm. Arxitektura seti LTE 
eNodeB bazaviy stansiyalar quyidagi komponentlardan tashkil topgan:
- antennalar; 
- tashqi modul (RRU – remote radio unit). Antennaning yaqiniga montaj 
qilinadi (YuCh-fiderdagi yo„qotishlarni kamaytirish uchun), BBUga (Huaweida 
base band unit, Erisssonda RBS) optik kabel orqali ulanadi. Asosiy blok va 
radioblok orasida SPRI (Sommon Publis Radio Interfase) standarti ishlaydi; 
- BBU (base band unit) - signalga raqamli ishlov berish bloki, eNodeBning 
miyasi, tarmoq bilan bog„lanishni tashkil etadi: 

---


Optik tola bo„yicha SPRI orqali RRUga signallarni uzatadi va undan 
signallarni qabul qiladi; 

IP-sarlavhalarga ishlov berish; 

MMEni 
tanlaydi 
(ma‟lumotlarni 
kommutatsiyalaydi 
va 
marshrutlashtiradi); 

sinxronizatsiya; 

avariya xabarlarini tarmoqni boshqarish yagona markazi operatoriga 
uzatadi.