11-Amaliy mashg‘ulot Sanoat oqova suvlarni fizik-kimyoviy tozalash

11-Amaliy mashg‘ulot
Sanoat oqova suvlarni fizik-kimyoviy tozalash

Fizik-kimyoviy tozalash uslublari muallaq moddalardan iloji boricha ko‘proq tozalashni talab etadi.

Bu uslublarga quyidagilar kiradi:
Koagulyatsiya, flotatsiya, sorbsiya, flokulyatsiya, ekstraksiya, ionli almashuv, giper-filtrlash, dializ, evaparatsiya, qaynatib bug‘lantirish, bug‘ga aylantirish, kristallash, magnitli ishlov, shuningdek, elektr maydonini to‘planishi bilan bog‘liq elektroagulyatsiya, elektr flotatsiya usullari.


Flotatsiya
Erimas aralashmalarni oqova suvlardan chiqarib tashlash uslublaridan biri-flotatsiya. Bu jarayon negizida suyuqlikni va suvda yupqa disperslangan havo puffakchalari zarrachalarini molekular darajasida yopishganligi yotadi.
Zarracha gaz puffakchasiga faqat zarracha ho‘llanmaganda yoki qisman ho‘llanganda yopishadi. Qattiq zarrachalarning ho‘llanish darajasi ho‘llanishning chetki burchagi bilan tavsiflanadi: qancha zarracha ko‘p ho‘llansa, shuncha yaxshi flotatsiyalanadi (havo va zarracha).
Flotatsiya jarayonida oqova suvdagi havo pufakchalarining soni, o‘lchamlari hamda bir tekis taqsimlanganligi katta ahamiyatga ega, havo pufakchalarining eng qulay o‘lchamlari 15-30 mkm, max-100200mkm.
Tozalash amaliyotida turli konstruktiv sxemalar ishlab chiqilgan:
1. Ko‘pikli flotatsiya usuli erimagan zarrachalarni ajratib olish va erigan moddlar bilan to‘yinganlikni kamaytirishda qo‘llanadi;
2. Ko‘pincha separatsiya uslubi erigan moddalarni yo‘qotish uchun qo‘llanadi.
Flotatsiya usullarining asosiy farqlari suyuqlikni havo pufakchalari bilan to‘yinganligida.
1) Eritmadan havoni ajratish bilan bog‘liq flotatsiya (vakuumli, bosimli va erlifli flotatsiyalash qurilmalari);
2) Havoni mexanik dispersiyalash bilan bog‘liq flotatsiya (imlerli bosimsiz va pnevmatik flotatsiyalash qurilmalari);
3) G‘ovakli materiallar orqali havo berish bilan bog‘liq flotatsiya;

11-расм. ЦНИИ-5 типидаги флотатор.
4
) Elektr flotatsiya.
Flotatsiya bilan tozalash.
To‘rtburchakli rezervuar 4 bo‘lakga bo‘lingan bo‘lib, har birida suv 4-6 daqiqa davomida turadi.
Tozalash jami 20 daqiqa davom etadi.
Rasm 11 Flotator sNII 5
Flotatorning birinchi kamerasi (9)-qo‘pol tozalash, keyingi ikkitasi (10)-flotatsiya, 4-tindirish kameralari (11-rasm).
Oqova suv quvur o‘tkazgich (1)dan o‘rtalashtirgich (2) sig‘imiga o‘tadi va undan nasos (3) yordamida yoki sarf 10m³/soatdan oshmasa-gidroelevator (31) yordamida qo‘pol tozalash kamerasida joylashgan aralashtigich (22) ga uzatiladi. Bu aralashtirgichga dlzator (7) dan siqib chiqaruvchi sig‘im (5)da tayyorlangan koagulyant aralashmasi va bosim sig‘imida havo bilan to‘yintirilgan, tez-tez aylanib turuvchi suv kelib tushadi.
+uyunli aralashtirgich tepasi yopilgan silindr shaklida bo‘lib unga suv va koagulyant urinma bo‘yicha uzatiladi.
Flotator kamerasi sig‘imi:

bunda q-m³/soat; Q_p=(1.150.2)Q; t_k=6daq (9); (10)-4daq; (11)=6 daq; _o-hajmiy bosim koeffitsienti (_oq0,6).
N_f=Q0.6^.V_k^.t_k,
Bunda V_k-suv oqish tezligi; 6-8mm/s.


bunda R-to‘la bakdagi bosim.

R=3040m suv ustuni; v_o=0.60.5m/c;

T
indirgich-flotator


12-rasm. Tindirgich-flotator
Quvur o‘tkazgich (14) dan tozalanayotgan va havo bilan to‘yintirilgan qayta aylantiriladigan suvlar suv taqsimlagich (13) ga kelib tushadi, undan keyin esa osma flotatsiyalash kamerasi (15) da 20 daqiqa turdi. Hosil bo‘lgan ko‘pik yuqoridagi kurakchalar bilan tarnov (7) ga surib tushiriladi va bu tarnovdan ishlov beriladigan aralashma chiqarib tashlanadi. Flotatsiya kamerasidan suv tindiruvchi kamera (1) ga oqib o‘tadi, so‘ng yig‘ma nov (lotok)lar (2) bo‘ylab yuqoriga ko‘tariladi va halqasimon yig‘ma nov (8) ga tushadi. Undan quvur (16) orqali chiqariladi, cho‘kindi esa kurakcha (10)lar yordamida chuqurgacha tushirilib, shlamto‘plovchiga quvur (11) orqali jo‘natiladi.
Flotator-tindirgichni hisoblash
Hajmi teng: W=Q^.t,
bunda Q-qurilmaning 1 soatlik unumdorligi (oqib kelgan oqova suvlarni max qiymati);
t-inshoot ichida bo‘lish vaqti.
t=t_f+t_o,
bunda tf-flotatsiya kamerasida bo‘lish vaqti
(t_f=1020daq);
t_o-tindiruvchi qismida bo‘lish vaqti
(t_o=1.5-2.0 coat).
Suv sathi maydoni:

flotatsiya kamerasi hajmi
W_f=v^.t_f,
Bunda N-flotatorning ish chuqurligi (105-3,0m).
N_f-suv sathidan suv taqsimlagich yuqori yuzasiga oraliq (N_fq11,2m).
.
Neytral qatlam balandligi flotor-tindirgich tubidan bo‘lib, 0,3 m ga teng, bortining balandligi esa 0,3 dan ortiqroq bo‘ladi.
N_qur=h_b+N+h_n