11-bob. Elektron hukumat

10.1-jadval
Elektron davlat xizmatlari (EGS) ko‘rsatadigan davlat organlariga qo‘yiladigan talablar
- abituriyentlarga ESPni taqdim etish tartibi to‘g‘risidagi ma’lumotlarga ochiq kirishni ta’minlash, shu jumladan. davlat idoralarining rasmiy veb-saytlari orqali.
- ariza beruvchining iltimosiga binoan elektron shaklda tegishli xabarnomalarni yuborish orqali uning so‘rovini ko‘rib chiqish holati va xizmatlar ko‘rsatish natijalari to‘g‘risida ma’lumot berish.
EGSni ta’minlash uchun davlat idorasi boshqa davlat idoralarida mavjud bo‘lgan hujjatlar va ma’lumotlarni olishlari kerak bo‘lgan hollarda, EGS “bitta oyna” tamoyili bo‘yicha taqdim etiladi, bunda davlat organi belgilangan hujjatlarni va ma’lumotlarni o‘z-o‘zidan, ariza beruvchining MEW orqali ishtirok etishi
EGSni taqdim etishda, shuningdek MEW jarayonida foydalaniladigan davlat organlarining hujjatlari, EGU qoidalari doirasida allaqachon talab qilingan ma’lumotlarning chiqarib tashlanishini hisobga olgan holda, o‘zaro birlashtirilishi kerak. boshqa davlat organlari.
- hujjatlarni unifikatsiyalash to‘g‘ridan-to‘g‘ri davlat idoralari tomonidan elektron imzo sohasidagi vakolatli organ bilan birgalikda amalga oshiriladi
EGU taqdim etishda va MEW jarayonida yagona elektron hukumat (EG) identifikatorlaridan foydalaniladi.
- elektron imzolarning markaziy ma’lumotlar bazalarida, shuningdek davlat organlarining IS

312

Doimiy takomillashtiris h ko‘rsatish tartibi EGU

Xavfsizlik ma ‘lumot xavfsizlik
va IR-larida ma’lumotlarni saqlash va qayta ishlash yagona elektron imzo identifikatorlari yordamida amalga oshiriladi.
- Umumiy ES identifikatorlari ro‘yxati, uni shakllantirish, saqlash va ishlatish tartibi, shuningdek ariza beruvchining o‘zi tomonidan taqdim etilgan identifikatorga muvofiqligini aniqlash tartibi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
EGUni taqdim etish tartibi, shuningdek davlat idoralarining bir-biri bilan o‘zaro ta’siri majburiy takomillashtirilishi shart, shu jumladan. tomonidan:
• ortiqcha ma’muriy protseduralarni yo‘q qilish va (yoki) unifikatsiyalash va davlat idoralarining muvofiqlashtiruvchi funktsiyalari sonini kamaytirish;
• ariza beruvchilar tomonidan taqdim etiladigan hujjatlar sonini kamaytirish;
• MEW optimallashtirish;
• hujjatlarni unifikatsiyalash;
• EGU taqdim etish muddatlarini qisqartirish. Davlat idoralari EGU taqdim etish tartibini doimiy ravishda takomillashtirishga qaratilgan tadbirlarni ishlab chiqishlari va amalga oshirishi shart
- davlat idoralari EGSni ta’minlashda foydalaniladigan IS va IR ning axborot xavfsizligini ta’minlashga majburdirlar.
- davlat idoralari shaxsiy ma’lumotlarga, shuningdek davlat sirlarini yoki qonun bilan qo‘riqlanadigan boshqa sirlarni tashkil etuvchi ma’lumotlarga ruxsatsiz kirishni himoya qilish va oldini olish bo‘yicha zarur tashkiliy-texnik choralarni ko‘rmoqda.
- davlat organlarining IS va IR-larida

313

saqlanadigan shaxsiy ma’lumotlar, ular tegishli bo‘lgan murojaat etuvchining roziligi bilan qayta ishlash, o‘tkazish va olish uchun ishlatiladi, qonunlarda belgilangan holatlar bundan mustasno.

^Elektron hukumatning asosiy tamoyillari¹⁰⁴
Amaliy nuqtai nazaridan elektron imzo shakllantirish aholi va biznes uchun ularning sifatini va ochiqligini oshirish uchun elektron shaklga davlat xizmatlari aylantirish orqali amalga oshiriladi. Davlat xizmati bu davlat organlari tomonidan o‘z vazifalarini amalga oshirish uchun murojaat etuvchilarning talabiga binoan amalga oshiriladigan xizmatdir. Davlat xizmatini qonun hujjatlariga muvofiq davlat xizmatlarini ko‘rsatish funktsiyalari ularga ishonib topshirilgan hollarda boshqa tashkilotlar tomonidan ham ko‘rsatilishi mumkin.
Elektron davlat xizmati (EGS) - bu axborot- kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda ko‘rsatiladigan davlat xizmatidir. EGUga misolla: Internet orqali korxonalar tomonidan soliq yoki statistik hisobotlarni taqdim etish, pasport olish uchun elektron ariza berish, davlat arxivlari va registrlaridan elektron ma’lumotnomalar berish va hk.
Davlat xizmatlarining muhim qismi bir nechta davlat organlari ishtirokida taqdim etiladi, bu esa davlat xizmatlarini unga bo‘ysunmaydigan boshqa davlat idoralari bilan ta’minlash natijasi uchun mas’ul bo‘lgan davlat idoralarining idoralararo o‘zaro hamkorligi zarurligini anglatadi. Bunga hujjatlarni unifikatsiyalash va davlat idoralari o‘rtasida tezkor axborot almashi-nuvi, uniforma va identifikatorlardan foydalanish ularning axborot tizimlarini birlashtirish va idoralararo muvofiqlikni ta’minlash orqali erishiladi.

¹⁰⁴ Elektron hukumat to'g'risida eslatma: O'zbekiston Respublikasida elektron hukumatni rivojlantirish bo'yicha davlat organlarining asosiy vazifalari / Avliyoqulov B.A., Atadjanov D.Yu., Zakirov R.R. -Toshkent: Baktriya press , 2016 .-- 7 b.
314

Idoralararo elektron o‘zaro ta’sir (MEW) - bu davlat idoralari o‘rtasida axborot-kommunikatsiya texnologiyalari orqali ma’lumot-lar almashinuvi.
Elektron hukumatni amalga oshirishning afzalliklari:
aholi va biznesga davlat xizmatlarini ko‘rsatishni optimal-lashtirish;
fuqarolarga o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish imkoniyatlarini qo‘llab-quvvatlash va kengaytirish;
fuqarolarning texnologik xabardorligi va malakasining o‘sishi;
barcha saylovchilarning mamlakatni boshqarish va boshqarish jarayonlaridagi ishtiroki darajasini oshirish;
geografik joylashuv omilining ta’sirini kamaytirish Elektron hukumat quyidagilarni ta’minlaydi: ma’muriyat samaradorligi va arzonligi;
jamiyat va hukumat o‘rtasidagi munosabatlarning tubdan o‘zgarishi;
demokratiyani takomillashtirish va odamlarga organlari mas’uliyatini oshirish
ES qonuniga ko‘ra e-hukumat quyidagi infratuzilmalardan iborat:
markaziy ma’lumotlar bazalari; idoralararo elektron o‘zaro ta’sir tizimlari;
davlat idoralarining axborot tizimlari va axborot resurslari va ularning majmualari;
davlat idoralarining rasmiy veb-saytlari va Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali;
ma’lumotlarni qayta ishlash markazi va idoralararo ma’lumotlarni uzatish tarmog‘i.

10.2-rasmda O‘zbekiston Respublikasi elektron hukumati arxitekturasi o‘rsatilgan.

315

AHOLI VA BIZNES

^EPIGU (www.my.gov.uz) ^{Davlat tashkilotlarining veb--sahifalari}