11-ma'ruza: Chizma geometriya va muhandislik grafikasi fanlaridan test savollari tuzishning ilmiy-pedagogik asoslari

Bayon matni matematik ifodaga aylantirish asosidagi test savollari:

1)	Aylananing kanonik tenglamasini aniqlang?
	a - x^2 + y^2 = R^2-, b - y^2 = 2/?x; C - 2л7?; d - • Z>;
2)	Aylana yuzasi qaysi ifoda bilan aniqlanadi?
	a - y^2 = 2/?x; b - 2л7?; C- x^2 +y^2 =R^2- d- K = ^I^-\ €
3)	Tashqi tutashmaning ifodalovchi formulasini aniqlang?
	a- (R-Ry) + (R-R2), b- (R-Ry) + (R + R2), C-K=^-; d-(л + л,)+(л + л2),

4)	Ichki tutashmaning ifodolovchi formulasini aniqlang?
	a - (Rmym-Rr) + (Rmym-R2), b - (Rmym-R1)+ (Rmym + /?2); C - ZkR', d - (Rmym -R1)+ (Rmym - R2);
5)	Konuslik qaysi ifodasi bilan aniqlanadi?
	. h к „ К-d a - i = —■ b - К = ; e I C-y^2=lpx\ d-(P = y-360°;

Sxema(grqfik, diagramma, belgi)ni izohlashga qaratilgan test savollari

1)	Bu o‘lcham belgisi qaerlarga qo‘yiladi?
	R20	a - qiyaliklarga; b - konusliklarga; c - aylananing markazidan yoyigacha; d - burchaklarga;
2)	Bu o‘lcham belgisi qaerlarga qo‘yiladi?
	0 40	a - burchaklarga; b - konusliklarga; c - faska o‘lchamiga; g - aylanaga;
3)	Bu belgi qaerlarga qo‘yiladi?
	Z 20%	a - konusliklarga; b - qiyaliklarga; c - burchaklarga; d - kvadrat o‘yiqlarga;
4)	Bu belgi qaerlarga qo‘yiladi?
	A 1:7	a - konusliklarga; b - qiyaliklarga; c - burchaklarga; d - kvadrat o‘yiqlarga;
5)	Qalamlarda TM yoki NB belgisi nimani ifodalaydi?
	a - qattiqlikligini; b - yumshoqligini; c - qattiq va yumshokligini; d - o‘ta yumshoqligini;

Axborotni esda saqlash, tanish va qayta tiklashga qaratilgan test savollari

1)	Qaysi radius belgisi standartga asosan yozilgan?
	a - R; b - R; c - r; d - radius;
2)	Qaysi diametr belgisi standartga asosan yozilgan?
	a-'Q- b- О c -0 d- 0
3)	Belgilardan qaysi biri qiyalikni ifodalaydi?
	a - Qiyalik <1:10; b-Zl:10; c-l:10<; d—l;10;
4)	Belgilardan qaysi biri konuslikni ifodalaydi?
	а-Л1:3; b-l:14A; c - konuslik ЛГ.З; d - 1:4 konuslik;
5)	Standartga asosan chizma shriftlari qanday qiyalikda yoziladi?

а-45°; b - 70°;
с - 90°;d-75°;

2. 
   Chizma geometriyadan testlar tuzish
   

Chizma geometriya umumiy geometriyaning bir shoxobchasi bo‘lib, u narsalarni tasvirlash usullari yordamida ulaming shakllari, o‘lchamlari va o‘zaro joylashishlariga tegishli pozision va metrik masalalarni yechishni o‘rganadi. Shundan kelib chiqqan holda quyida tekislik, egri chiziqlar, aylanish sirtlari kabi tushunchalarni yoritishga qaratilgan testlardan namunalar keltiramiz:

1. 
   Egri chiziqning nuqtalari bitta tekislik ustida yotmasa bunday egri chiziq
   

deyiladi?
{=fazoviy egri chiziq
-ravon egri chiziq
-tekis egri chiziq
-ravonmas egri chiziq}

2. 
   Egri chiziqning har qanday nuqtasi orqali bu egri chiziqqa urinma o’tkazish
   

mumkin bo’lsa, bo’nday egri chiziq deyiladi?
{=ravon egri chiziq
-tekis egri chiziq
-fazoviy egri chiziq
-ravonmas egri chiziq}

3. 
   Har xil radiusli aylana yoylaridan tuzilgan yopiq va ravon egri
   

chiziq deyiladi?
{=oval
-parabola
-o’rama
-ellips}

4. 
   Har xil uzunlikdagi radiuslar bilan chizilgan aylana yoylaridan tuzilgan ochiq va
   

ravon egri chiziq deyiladi?
{=o’rama
-oval
-parabola
-ellips}

5. 
   To’g’ri doiraviy konusni kesuvchi tekislik shu konusning yasovchilaridan
   

birortasiga parallel qilib o’tkazilsa ular o’zaro ochiq, ravon egri chiziq bo’yicha kesishadi. Bunday egri chiziq deb ataladi.
{=parabola
-ellips
-giperbola
-oval}

6. 
   Ikkinchi tartibli aylanish sirtlarini ko'rsating?
   

{=sfera, giperboloid, paraboloid
-aylana, doira, sfera
-ellips, parabola, konus
-silindr, giperboloid, kesik konus}

7. 
   Tekislik nima?
   

{=hamma tomonga cheksiz cho’zilgan uzliksiz sirt.
-tekislikning fazodagi vaziyati uni berilishini ta’minlovchi element ~bir tekislikdagi to'g'ri chiziq ikkinchi tekislikka perpendikulyar chiziq -epyuraj

8. 
   Proyeksiya nima?
   

{=buyumning tekislikdagi tasviri
-ko’rinisli
-detal qirqimi
-loyiha}

9. 
   «Epyura» so'zining ma'nosi nima?
   

{=tekis chizma
oktant
-chorak
nuq tailing proyeksiyalari}

3. 
   Geometrik chizmachilikdan testlar tuzish
   

Geometrik cliizmacliilik turli xil yasashlami qanday bajarish qoidalarini o‘rganadi. Ana shu geometrik yasashlarni qay darajada o‘zlaslitirilganligini tekshirish uchun test savollaridan foydalanish mumkin. Quyida shunday test savollari keltirilgan.

1. 
   Qiyalik qanday ifodalanishi mumkin?
   

1. 
   millimetrda
   
2. 
   santimetrda
   
3. 
   ikki son nisbatida
   
4. 
   foizda, daraja, minut va sekundda
   

2. 
   Qiyalikni to‘g‘ri ifodalovchi formulani aniqlang.
   

1. 
   i=AB/BC
   
2. 
   i=K
   
3. 
   i=H/L yoki i=BC/AC
   

D) i=2K ^Hи

3. 
   Qiyalikni belgilovchi o‘lcham soni oldiga qanday shartli belgi qo‘yiladi?
   

1. 
   ► yoki //
   
2. 
   Z
   
3. 
   1
   
4. 
   -ь yoki A
   

4. 
   To‘g‘ri doiraviy kesik konusning К konuslik formulasini toping.
   

5. 
   To‘g‘ri doiraviy konusning К konuslik formulasi qanday ifodalanadi?
   

K)K=H/D _2Л

2. 
   i=2K
   
3. 
   K=D/H, К=2 tg a yoki K=2i
   

D) K=d+D/H

6. 
   Konuslik qanday ifodalanishi mumkin?
   

1. 
   ikki son nisbatida, foizda, darajada, minut va sekundda
   
2. 
   millimetrda
   
3. 
   santimetrda
   
4. 
   В va C javoblar
   

7. 
   Chizmadagi R radius nomini aniqlang.
   

1. 
   Aylana diametri
   
2. 
   Egri chiziq radiusi
   
3. 
   Tutashma radiusi
   
4. 
   Tutashma diametri
   

8. 
   
   
   vaziyatda uringan ?
   Ikki aylana o‘zaro qanday vaziyatda uringan ?
   

1. 
   Icliki
   
2. 
   Tashqi
   
3. 
   Aralash
   
4. 
   Ixtiyoriy
   

9. 
   Ikki aylana o‘zaro qanday
   

1. 
   Aralash
   
2. 
   Tashqi
   
3. 
   Icliki
   
4. 
   Ixtiyoriy
   

4. 
   Proyeksion chizmachilikdan testlar tuzish
   

Proyeksion chizmachilikda buyumlarning ortogonal va aksonometrik proyeksiyalarini taxt qilish qoidalari o‘rganiladi. Bundan tashqari uning eskiz va texnik rasm bajarish ham bajariladi. Proyeksion chizmachilikdan tuzilgan test savollari talabaning chizmani o‘qish darajalarini va fazoviy tasawurlarini rivojlantirishga juda katta yordam beradi. Quyida shunday test savollari berilgan.

1. 
   Ko‘rinishning bir qismi bilan qirqimning bir qismi birlashtirilgan tasvirni aniqlang.
   

l.Uchta teshikdan tig‘iz o‘tadigan modelni toping.

3.Uzun detallar chizmada qanday qisqartirib tasvirlanadi?
A) Masshtabni o‘zgartirib B) Masshtabni o‘zgartirmasdan
C) Uzib tasvirlash orqali D) Kichraytirib tasvirlanadi

S.Mashinasozlik chizmachiligidan testlar tuzish

Mashinasozlik chizmachiligida mashina detallarining chizmalarini taxt qilish qoidalari o‘rganiladi. Ya’ni rezbalar, ajraluvchi va ajralmas birikmalar, yig‘ish cghizmalarini tuzish va o‘qish, sxemalar, uzatmalar va boshqa materiallar o‘ qitilidi. Bu materiallarni o‘zlashtirish, amalda bajara olish va ko‘plab parametrik formulalarni eslab qolish hamda bevosita tatbiq qila olish kerak bo‘ladi. Shunday testlardan keltirib o‘tamiz.

1. Qaysi chizmada dyuymli rezba tasvirlangan?

2. Chizmada qanday birikma tasvirlangan?

1. 
   Shpilkali birikma
   
2. 
   Shponkali birikma
   
3. 
   Boltli birikma
   
4. 
   Vintli birikma
   

3. Vintli birikma chizmasini toping.

10. Segment shponkali birikmani toping.





Nazorat savollari

1. 
   Chizma geometriya va muhandislik grafikasi fanlaridan test savollari tuzishning ilmiy-pedagogik asoslari;
   
2. 
   Aniq voqeylik va o‘lcham talab qiluvchi testlar;
   
3. 
   Bayon matni matematik ifodaga aylantirish asosidagi test savollari;
   
4. 
   Sxema (grafik, diagramma, belgi) ni izohlashga qaratilgan test savollari;
   
5. 
   Axborotni esda saqlash, tanish va qayta tiklashga qaratilgan test savollari;
   
6. 
   Chizma geometriyadan testlat tuzish;
   
7. 
   Geometrik chizmacliilikdan testlar tuzish;
   
8. 
   Proyeksion chizmacliilikdan testlar tuzish;
   
9. 
   Mashinasozlik chizmachiligidan testlar tuzish.