11-ma’ruza. XI bob. Sanoat korxonalarini yoritish

Ishlab chiqarish xonalaridagi belgilangan tabiiy
yoritilish koeffitsiyentining qiymati 
10-jadval 
Ish 
Xonada bajariladigan ishlar 
Tabiiy yoritilish 
koeffitsiyenti 
normalari 

---

21 
Razr 
yadi 
Aniqlik bo'yicha 
Obyektni 
ng 
farqlanish 
kattaligi, 
mm 
Yuqori 
va 
kombi 
natsiya 
yoritis 
h-da, 
o'rtach 
a 
Yon 
tomon 
dan 
yoritis 
hda, 
minim 
al 
I 
Alohida aniq ishlar 
0,1 va undan 
kam 
10 
3,5 
II 
Yuqori 
aniqlikdagi ishlar 
0,1 dan ortiq 
0,3 gacha 
7 
2 
III 
Aniq ishlar 
0,3 dan ortiq 
1 gacha 
1,5 
IV 
Kam aniqlikdagi 
o'* dan ortiq 
10 1 gacha 
3 
V 
Qo'pol ishlar 
10 dan ortiq 
2 
0,5 
VI 
Ayrim 
detallarniajratma sdan 
ishlatish 
1,5 
0,5 
VII 
Ishlab chiqarish 
jarayoni kuzatib 
turiladigan ishlar 
1 
0,25 
VIII 
Ombordagi 
ishlar 
- 
0,5 
0,1 

---

22 
10-jadvaldan ko'rinib turibdiki, aniqlik darajasi bo'yicha ish xarakterini 
belgilashda obyekt kattaligining farqlanishi, masalan, detallarning tirnalish va 
g'ovakligi, tirnalish va chiziqlarning yo'g'onligi kabilariga asoslaniladi. Normalar 
yuqoridan va kombinatsiyali yoritishga nisbatan tashqi yoritilish koeffitsiyentining 
talab qilinadigan kattaligini belgilaydi, chunki yoritishning bu turlarida, yuqorida 
ko'rsatilgandek, nur oqimi bir tekis taqsimlanadi. Yon tomondan yoritishning 
minimal tashqi yoritish koeffitsiyentining, ya'ni derazalardan eng uzoqdagi 
koeffitsiyent kattaligini normalashda talab etiladiganlarga qaraganda tashqi yoritish 
koeffitsiyentining bu qiymatlari ancha yuqori; bo'ladi, shuning uchun yoritiladigan 
zonalarda yomonroq bo'ladi. 
Binodan foydalanish jarayonida sexdagi yoritilganlik darajasi ancha pasayishi 
mumkin, chunki oynalangan yuzalarning ifloslanishi oqibatida ularning yorug'likni 
o'tkazish rkoeffitsiyenti kamayadi; devorlar va shiftlarning ifloslanishi ham 
ularning nur qaytarish koeffitsiyentini kamaytiradi. Shuning uchun ham sanitariya 
normalari yorug'lik tuynuklari oynalarini tozalab turish zarurligini qayd qiladi. 
Kam chang ajraladigan xonalarni yiliga kamida 2 marta, tutunli va isli xonalarni 
kamida 4 marta tozalash zarur. Shift va devorlarni yiliga kamida bir marta oqlash 
va bo'yash lozim. 
Ko’p maydoni oynalangan ba'zr bir ishlab chiqarish xonalarining ish joylarida 
quyosh nurlarining to'g'ri yoki aks etib tashishidan ko'zni oladigan sharoitlar 
yuzaga kelishi mumkin. Ular bilan kurashish uchun quyoshdan himoya qiladigan 
soyabonlar, ekranlar, jalyuzlar va shunga o'xshashlardan foydalaniladi