11-мавзу. Макроиқтисодий фаолликни ўлчаш режа

Фаровонлик-нинг ноиқтисодий манбалари
ЯИМ ва фаровонлик ўртасидаги боғлиқлик мавҳум. ЯИМ ҳажмини оширмасдан жиноятчиликни камайтириш, наркотиклар истеъмолини қисқартириш
Иқтисодий ўсиш

• ЯИМ ҳажмининг мутлақ, аҳоли жон бошига, иқтисодий ресурс харажатлари ҳисобига ўсиши, сифатининг яхшиланиши ва таркибининг такомиллашувида ифодаланади.

Иқтисодий ўсиш кўрсаткичлари
реал ЯИМ
реал ЯИМнинг
аҳоли жон бошига ўсиши
«70 миқдори қоидаси»
Иқтисодий ўсишнинг 2021 йилдаги 5,2% даражасида бу кўрсаткичга 13,7 йилда (70:5,1) эришиш мумкин.
К
Т
=
70
бу ерда,

• ЯИМни 2 бараварга ошириш учун талаб қилинадиган вақт

Т

• иқтисодий ўсиш суръати

К
Иқтисодий ўсиш турлари
Экстенсив

• ишлаб чиқаришнинг аввалги техник асоси сақланиб қолган ҳолда ишлаб чиқариш омиллари миқдорининг кўпайиши.

Интенсив

• ишлаб чиқариш омилларини сифат жиҳатдан такомиллаштириш, илғор ишлаб чиқариш воситалари ва янги техникани қўллаш, ишчи кучи малакасини ошириш, мавжуд ишлаб чиқариш потенциалидан яхшироқ фойдаланиш.

Капитал, меҳнат, ер ва бошқа ресурслар билан боғлиқ харажатларнинг ўсиши
Технологик тараққиёт, меҳнат унумдорлигининг ўсиши, ишлаб чиқариш кўламидан самарали фойдаланиш
Иқтисодий ўсиш омиллари
Таклиф (моддий) омиллари
- табиий ресурслар миқдори ва сифати;
- ишчи кучи ресурслари миқдори ва сифати;
- асосий капитал (асосий фондлар) ҳажми;
- технологик тараққиёт.
Таклиф омиллари ишлаб чиқаришни кенгайтириш имконини яратади.
Талаб омили – уй хўжаликлари, фирмалар ва давлат бошқарув органлари ишлаб чиқаришни кенгайтиришлари учун кўпроқ товар ва хизматлар харид қилишлари зарур бўлади.