11-Mavzu: Muloqot-ijtimoiy-psixologik kategoriya sifatida Rеjа: Mulоqоt to‘g‘risidа umumiy tushunchа

Muloqotning turli shakllari va bosqichlari mavjud:

D astlabkibosqich –odamningo`z-o`zibilanmuloqotidir. T. Shibutani «Ijtimoiypsixologiya» kitobida «Agar odamozginabo`lsa ham o`zinianglasa, demak, o`z-o`zigako`rsatmalarberaoladi»,-deb yozganedi.
I kkinchibosqichiboshqalarbilanmuloqot- muloqotnidir.Odamningo`z-o`zibilanmuloqotiaslidauningboshqalarbilanmuloqotiningxarakterinivahajminibelgilaydi. Agar odamo`z-o`zibilanmuloqotqilinganniodatqilibolib, doimojamiyatdano`zinichetgatortibyursa, demak, u boshqalarbilansuhbatlashishdajiddiyqiyinchilikniboshidankechiradideyishmumkin.
U chinchibosqichavlodlaro`rtasidagimuloqot. Bu muloqottufayliharbirjamiyatningo`zmadaniyati, madaniyboyliklari, qadriyatlarimavjudbo`ladiki, buningahamiyatinitushunganinsoniyatningengilgorvakillariunidoimokeyingiavlodlaruchunsaqlabkeladilarhamdata’lim-tarbiyavakundalikmuloqotjarayonidauniavloddan-avlodgauzatadilar.




Harqandaymuloqotrasmiyyokinorasmiybo`ladi.
R asmiymuloqotodamlarningjamiyatdabajaradiganrasmiyvazifalarivaxulq-atvoridankelibchiqadi. Masalan, rahbarning o`z xodimlari bilan, professorning talaba bilan muloqoti.
N orasmiy muloqot odamning shaxsiy munosabatlariga tayanadi va uning mazmuni o`sha suhbatdoshlarning fikr-uylari , niyat-maqsadlari va emotsional munosabatlari bilan belgilanadi. M: do`stlar suhbati, poyezdda uzoq safarga chiqqan yo`lovchilar suhbati, tanaffusda talabalarning sport, moda, shaxsiy munosabatlar borasidagi suhbati. Odamlarning asl tabiatiga mos bo`lgani uchun ham norasmiy muloqot doimo odamlarning hayotida ko`proq vaqtini oladi va bunda ular charchamaydilar. Lekin bunday muloqotga ham qobiliyat kerak, ya’ni uning qanchalik sergapligi, ochiq ko`ngilligi, suhbatlashish yo`llarini bilish, til topishish qobiliyati, o`zgalarni tushunish va boshqa shaxsiy sifatlari kundalik muloqotning samarasiga bevosita ta’sir kursatadi. Shuning uchun hamma ham rahbar bo`la olmaydi, ayniqsa, pedagogik ishga hamma ham qo`l uravermaydi, chunki buning uchun ham rasmiy, ham norasmiy muloqot texnikasidan xabardor bo`lish talab etiladi.