12. Лабораториялық ЖҰмыс тақырып: Крестгүлділер

Капуста туысы (Brassica). 50-дей түрі бар, БОР-дыңтерриториясында 9-түрікездеседі. Олардың көпшілігі мәденижағдайға ендірілген. Бақша капустасы -B.oleraceae(12.1-сурет)өзгергіш түр, оның мынадайформалары болады (12.2-сурет)жабайы капуста - var.acephala, биік өсімдік, ол Жерортатеңізінің батысжағалауындағы жартастарда өседі; брюссель капустасы - var.gemmifera, екіжылдық өсімдік, олардың қолтығындағы бүршіктерінен ұсақкогандар түзіледі;кочанды капуста - var.capitata, екіжылдықөсімдік, көкөністік өсімдік ретіндеөсіріледі, ол көкөністікдақылдың жер көлемінің 30% алады; гүлді капуста - var.botrytis, хлорофилі жоқ, гүлшоғыры үлкен және жуангүлсағағындажетілмеген гүлдері болатын сорттары өсіріледі;кольраби - var.gongyloides, екіжылдық, сабағы қысқашартәрізді болып жуандайтын өсімдік; савойкапустасы - var.sabauda, екі жылдық өсімдік, дәмінің сапасы жоғарыболып келеді. БатысЕвропада өсіріледі.

12.1-сурет. Бақша капустасы (Brassiaoleraceae):А-біржылдық өсімдіктің төбелікбүршігі (кочан); Б-гүлшоғыры шашақ(екіжылдыкөсімдік); В-гүл беретін өркенніңжапырағы;Г-гүл (тікесіненжасалғанкесіндісіжәне гүлсерігінсіз); Д-гинецей; Е-гүлдіңдиаграммасы; Ж-жемісбүршаққыын; 3-тұқым(жалпы көрінісі және көлденең кесіндісі); 1-шірнелік.

Шалқан капуста (капуста репа, турнепс - В.гара)екіжылдықөсімдік, бірінші жылы тамыр сабағы түзіледі.Тамаққажәне мал азығы ретіндепайдаланылатын сорттарышығарылған. Олар барлық жерлерде кеңінен таралған.Жабайы капуста - B.campestris, біржылдықөсімдік, биіктігі 1 м-ге дейін барады,арамшөп ретінде жиіөседі, сиректеу майлы дақыл ретінде өсіріледі - var.oleifera.Брюква, рапс (B.napus) бір немесе екіжылдық өсімдік, биіксабағына жапырағықалың болып орналасады.