12-маъруза радиоактив фон. Радиоактив фон манбалари. Радиоактив парчаланишларнинг экзотик турлари кластер радиоктивлик. Радиоизотопларнинг тиббиётда қўлланилиши. Режа: Радиоактив фон ва унинг манбалари

Ko‘plab tabiiy fonni hosil qiluvchi radionuklidlarning birlamchi manbai litosferani yuqori qatlami (granitlar, slans va qumlar) hisoblanadi

Litosfera jinslari va tuproqning turi	Konsentratsiya, pKu/g (Bk/g) radionuklid.
	40K	238U	232Th
Granit	27 (0,999)	1,6 (0,054)	2,2 (0,00081)
Slans loyqasi	19 (0,703)	1,2 (0,00044)	1,2 (0,000044)
Qum	10 (0,57)	0,5 (0,00002)	0,3 (0,00001)
Ohaktosh	2,4 (0,888)	0,75 (0,0028)	0,19 (0,000019)
Bo‘z tuproq	18 (0,66)	0,85 (0,031)	1,3 (0,048)
Qora tuproq	11 (0,41)	0,58 (0,021)	0,97 (0,036)
Sariq tuproq	10 (0,37)	0,48 (0,017)	0,72 (0,027)
Litosfera bo‘yicha o‘rtacha qiymatlar	10 (0,37)	0,7 (0,026)	0,7 (0,026)

Tabiiy radiatsion fonni hosil qiluvchi asosiy radionuklidlarning birlamchi manbalari.

Yuqoridagi jadvaldan ma’lum bo‘lishicha tabiiy radiatsion fonni hosil qiluvchi kaliy-40 izotopi uchun granit, slans loyqasi va bo‘z tuproq bo‘lsa, uran-238 izotopi asosan granitda, slans loyqasida va bo‘z tuproqda, toriy-232 izotopi ham yuqorida keltirilgan jinslarda ko‘p uchraydi, qolganlarida bu izotoplarning miqdori unchalik katta emas. Uran, toriy va kaliy elementlari asosan vulqon jinslarida mavjud bo‘lib tabiatda ko‘p uchraydigan radionuklidlardir. Shu bilan birgalikda Yerda uchraydigan kaliy-40 izotopining miqdori qolgan barcha radionuklidlarning umumiy miqdoridan ham ko‘pni tashkil qiladi.