12-mavzu: iqtisodiy o‘sishni prognozlash makroiqtisodiy tahlil va prognozlash reja

12-mavzu:
IQTISODIY O‘SISHNI PROGNOZLASH
MAKROIQTISODIY TAHLIL VA PROGNOZLASH

Reja:

• 11.1. Iqtisodiy o‘sish tushunchasi, uning turlari va prognozlashda ishlatiladigan modellar.
• 11.2. Iqtisodiy o‘sishning shakllanish tendensiyasi.
• 11.3. Iqtisodiy o‘sishga ta’sir etuvchi omillar.
• 11.4. Ishlab chiqarish fondlari va mehnat resurslarini prognozlash.

Жамғарма фонди
Истеъмол фонди
Якуний маҳсулот
Меҳнат ресурслари
Табиий ресурслари
Ишлаб чиқариш фондлари
Ишлаб чиқариш жараёни

Iqtisodiy o‘sishga ta’sir etuvchi omillar

Tabiiy resurslarning miqdori va sifati
Ishchi kuchi resurslari miqdori va sifati
Asosiy kapital (asosiy fondlar) ning hajmi va sifati
Texnologiya va Fan – texnika taraqqiyoti
Iqtisodiy o‘sish 2 usul bilan aniqlanadi
real YAIM ni (YAMM) o‘tgan davrga nisbatan o‘zgarishi sifatida aniqlanadi
real YAIM ni (YAMM) o‘tgan davrga nisbatan aholi jon boshiga o‘zgarishi sifatida aniqlanadi
Iqtisodiy o‘sish suratlari
Qo‘shimcha o‘sish sur’atlari
bazis o‘sish sur’ati
zanjirli o‘sish sur’ati
bazis qo‘shimcha o‘sish sur’ati
Zanjirli qo‘shimcha o‘sish sur’ati

Iqtisodiy o‘sishni prognozlashtirish uchun quyidagi funksiyalardan keng foydalaniladi:

1. Иқтисодий ўсишнинг мазмуни, турлари ва кўрсаткичлари
Иқтисодий ўсиш

• бевосита ялпи ички маҳсулот ҳажмининг мутлақ ва аҳоли жон бошига ҳамда иқтисодий ресурс харажатлари ҳар бир бирлиги ҳисобига ўсиши, сифатининг яхшиланиши ва таркибининг такомиллашувида ифодаланади.

Иқтисодий ўсиш кўрсаткичлари
реал ЯИМ
реал ЯИМнинг аҳоли жон бошига ўсиши
Иқтисодий ўсишнинг барча тавсифи йиллик ўсиш суръатларининг фоиздаги ўлчовида тўлиқ ўз ифодасини топади:
бу ерда:

• – иқтисодий ўсиш суръати, фоизда;

ЎС

• – таққосланаётган давр (йил)даги реал ЯИМ ҳажми;

ЯИМбазис давр

• – жорий давр (йил)даги реал ЯИМ ҳажми.

ЯИМжорий давр
Quyidagi jadval ma’lumotlaridan foydalanib, bo‘sh kataklarni to‘ldiring. YaIM miqdorini yillar kesimida 2016 yilgi narxlarda hisoblab, iqtisodiy o‘sish sur’atini aniqlang.

Yillar	Nominal YaIM, mlrd.so‘m	Inflyasiya, YaIM deflyatori: bog‘liq qatorlar (yillik, %)	YaIM deflyatori: bog‘liq qatorlar (bazaviy yil = 2016 y.)	2016-yilgi narxlarda hisoblangan YaIM, mlrd.so‘m (Real YaIM)	Qo‘shimcha iqtisodiy o‘sish sur’ati, foiz
2016	255 421,9		8,9
2017	317 476,4		19,1
2018	426 641,0		26,9
2019	532 712,5		17,8
2020	605 514,9		11,4
2021	738 425,2		13,5
2022	888 341,7		13,8