12-mavzu: ma’rifat asri

Ijtimoiy-siyosiy g’oyalar

Bu harakat ishtirokchilari tarixda «ma’rifat parvarlar» nomini oldilar. Ulardan eng mashhurlari fransuz allomalari Volter, Sharl Monteskyo, Jan Jak Russo, Deni Didro va ingliz ma’rifatparvari Adam Smit edi.

Ma’rifat asri badiiy adabiyoti

Ma’ rifat asri – bu Yevropa madaniyati tarixidagi asosiy bosqichlardan biri bo‘lib, fan, falsafa va ijtimoiy fikr taraqqiyoti bilan bog‘liq. Ma’rifat asrining asosini hurfikrlilik tashkil qiladi.

Daniyel Defo

Ingliz yozuvchisi Daniyel Defo(1660–1731) o’z qahramonini ishbilarmon, mehnatsevar, o‘z kuchiga ishonuvchi qilib yaratdi. Robinzon kimsasiz orolda tirishqoqlik va o‘jarlik bilan uy qurdi, ro’zg’or buyumlari va mebel yasadi, hayvonlarni o’rgatdi. «Robinzon Kruzoning hayoti va g’aroyib sarguzashtlari» romani mehnat, aniq insoniy fikr, tirishqoqlik va jasorat madhiyasi bo’lib qoldi

Jonatan Svift

Qishloq ruhoniysi, keyinchalik esa Irlandiyadagi Dublin ibodatxonasi rahbari Jonatan Svift (1667–1745) ma’rifatparvarlarning oliyjanob g’oyalari odamlarni o’zgartirmaganligini, burjua jamiyati ham feudal jamiyat singari mukammallikdan ancha yiroq ekanligini o’zining «Gulliverning sayohatlari» romanida ochib berdi.