13. Laboratoriya ishi №1 Ferroinni yod ionlari bilan ion assotsiatning tarkibi va barqarorlik konstantasini aniqlash

13. Laboratoriya ishi № 1
Ferroinni yod ionlari bilan ion assotsiatning tarkibi
va barqarorlik konstantasini aniqlash
Usulning mohiyati.
Temir(II) ionlari suvli eritmada pH=2-9 da organik asos O-fenantrolin (Phen) bilan qizil rangli kationli kompleks (Ferroin [Fe(Phen)₃]²⁺ ) hosil qiladi:

Ferroinni ekstraksiyalash uchun suvli eritmaga ferroin bilan ion assotsiatini ([Fe(Phen)₃]²⁺ nJ^-) hosil qiladigan katta konsentratsiyada yirik anion (J^-, ClO₄^-) kiritiladi va bu assotsiati organik fazaga o‘tadi.
Ion assotsiatining srektrofotometrik tavsiflari: λ_max=512-520nm, Ԑ=12000, pH=2-9.
Ferroinning yod ionlari bilan assotsiati barqaror emas (K_barkaror.katta emas). Uning tarkibi va barqarorlik konstantasini aniqlash uchun, barqarorligi kam bo‘lgan komplekslarga qo‘llaniladigan, Bent va Frenchning chekli logarifmlash usulidan foydalanish mumkin.
Ferroinning yod ionlari bilan ion assotsiatining hosil bo‘lish reaksiyasini:
[Fe(Phen)₃]²⁺_(s) + nJ^-_(s)↔ [Fe(Phen)₃]^{2+ .} nJ^-_(o)
umumiy holda quyidagicha tasvirlash mumkin:

Ushbu reaksiyaning ekstraksiya konstantasini K_ex quyidagicha tenglama bilan ifodalash mumkin:

(soddalik uchun ionlar zaryadini tushirib qoldirildi). Ekstraksiya konstantasini ion assotsiatining suvli eritmadagi barqarorlik konstantasi ( ) orqali va ion assotsiatining taqsimlanish konstantasini organik va suvli fazalar orasidagi (K_D)
(3)

(3) va (4) tenglama qiymatlarini (2) qo‘yib quyidagini hosil qilamiz:

(5)
ikki fazali barqarorlik konstantasi. (2) va (5) tenglamalardan quyidagi kelib chiqadi:

(6) teglamadan : (7)
nisbatni optik zichlik orqali ifodalash mumkin, to‘yinish egrisini tuzish A­­_i=f[R] orqali ifodalanadi.