13-lekciya. Fassellioz, quslar prostogonimozi

Opistorxoz - bul juqpalı invaziyalıq kesellik bolıp, onı túlki, yit, pıshıq, sobol`, arıslan, shoshqa hám basqa sút emiziwshi haywanlar hámde adam jigerinińót jollarında parazitlik etiwshi opistorxlar qozǵaydı. Ózbekstanda enzootiya formasında ushıraydı.
Etiologiyası. Opistorxus felineus parazittiń uzınlıǵı 8-12, eni 1,2-2 mm. Awız hám qarın sorıǵıshlarınıń diametri 0,25 sm.m.
Rawajlanıwı. Opistorxlar ót jollarına, ót góbigine tuxım qoyadı. Tuxımlar ót suyıqlıǵı menen on eki barmaqlı ishekke hám ol jerden juwan ishekke ótip, tezek penen bárshe sırtqa shıǵadı. Jetilgen opistorxis tuxımı ishinde miracidiy bar. Biraq bul lichinka tuxım ishinen shıǵa amaydı, tuxımdı aralıq iyesin ashshı suwda jasawshı jábirli molyuska Bitnia leacli jutadı hám usı jerde rawajlanadı. Molyuska organizminde eki ay múddet ishinde sporacista, rediy hám onnan cerkariy payda boladı. Keyin ol aralıq iysi denesinen shıǵıp suwǵa túsedi. Biraq suwǵa túsken cerkariy definitiv iyesinde kesellik qozǵata almaydı. Rawajlanıw dáwirin qosımsha iyesinde ótkeredi. Qosımsha iyesi balıqlar esaplanadı. Cerkariy ashshı suwda júrip qosımsha iyesi denesine jabısıp alıp teri astı may toqımalarına jaylasıp aladı. Cerkariy bul jerde 2-3 kúnnen keyin perdege oralıp, 6 hápte ishinde metacerkariyǵa aylanadı. Denesinde metacerkariysi bolǵan balıqlardı defenitiv iyeleri jegen waqıtta olar opistorxoz benen kesellenedi. Defenitiv iyesiniń asqazan hám isheginiń baslanıw bóliminde metacerkariy perdesi jemirilip, ót jolı arqalı ót góbigine hám jigerge ótedi. 3-4 hápteden keyin jigerdegi parazitler ert jetip jáne tuxım qoya baslaydı.
Epizootologiyası. Kesellik dár`ya suw háwizlerine jaqın jerde kóp ushıraydı. Opistorxoz penen kesellengen haywanlar hám adamlar tarqatıwshı oray esaplanadı. Adam taslandı menen opistorxoz tuxımı suwǵa túsedi. Yit, pıshıq hám basqalar suwǵa túspeydi.
Patogenezı. Opistorxlar awız sorıǵıshları menen ót jollarınıń diywalın shimib jaralaydı.
Klinikalıq belgileri.Kesel mal azıp ketedi, júnleri úrpeyedi, qarnı júdá hám úlkeyedi, shillik perdeleri sarǵayadı. Awqat sińdiriwi buzıladı, bawır átirapında awırıw sezip suw toplanadı.
Patanatomiyalıq ózgerisler. Tiykarǵı ózgerisler bawırda ót jollarında qısqa formasında keńeygen bólimler kórinedi.
Diagnozı. Klinikalıq belgileri hám gel`mintokaprologiyalıq tekseriwge tiykarlanıp qoyıladı.
Aldın alıw hám gúres ilajları. Kesellengen balıqlardı yit, pıshıq, túlkilerge bermew kerek.