13-маъруза нефть ва газ маҳсулотларини қайта ишлашда абсорбция, адсорбция ва десорбция жараёнлари қурилмалари

а)Тарелкали абсорберларнинг гидравлик қаршилигини ҳисоблаш. Бу 
абсорберларда газнинг ҳаракатига қуруқ тарелка, суюқлик юзасидаги сирт таранглик кучи ва 
тарелкадаги газ-суюқлик қатлами қаршилик қилади. Шунинг учун тарелкаларнинг гидравлик 
қаршилиги (ΔР
r
, Па) уч қаршиликнинг йиғиндисига тенг бўлади:
ΔР
r
= ΔР
қт
+ ΔР
сқ
+ ΔР
гс
, (13.3)
бу ерда ΔР
қт 
– қуруқ тарелканинг қаршилиги, Па; ΔР
сқ
– суюқлик юзасида сирт 
таранглик кучи таъсиридан ҳосил бўладиган қаршилик, Па; ΔР
гс
– газ-суюқлик қатламидаги 
қаршилик, Па. 
Қуруқ тарелканинг қаршилиги қуйидаги тангламадан аниқланади: 

---

ΔР
қт
= 
2
2
г
r
w


, (13.4) 
бу ерда w
r
= w
0
/f
т
– тарелка тешикларидаги газнинг тезлиги, м/с; w
0
– газнинг мавҳум 
тезлиги, м/с; f
т
–тарелка тешикларининг юзаси, м
2
, ρ
r
– газнинг зичлиги, кг/м
3
; ξ – 
тарелканинг қаршилик коэффициенти, у катта интервалда (ξ=0,5÷4) ўзгариб, тарелканинг 
конструкциясига боғлиқ бўлади. 
Тарелкага кираѐтган суюқлик қатламидаги суюқликнинг сирт таранглик кучи 
таъсиридан ҳосил бўлаѐтган қаршиликни енгиш учун кетган босим қуйидагича: 
ΔР
сқ
= 
Э
d

4
, (13.5) 
бу ерда σ – сирт таранглик кучи, Н/м, d
Э
– тарелкадаги суюқлик кирадиган 
тирқишларнинг эквивалент диаметри, м. 
Оқимли режимда ишлайдиган тарелкалар учун ΔР
сқ
ҳисобга олинмайди. 
Тарелканинг газ-суюқлик қатламидаги қаршилиги қатламнинг статик босимига тенг деб 
олинади: 
ΔР
гс
= h
0
ρ
c
g = h
гс
ρ
гс
g , (13.6)
бу ерда h
0
ва h
гс
– тарелкадаги суюқлик ва газ-суюқлик қатламларининг 
баландликлари, м; ρ
c
, ρ
гс
– тарелкадаги суюқлик ва газ-суюқлик аралашмасининг зичликлари, 
кг/м
3
; g = 9,81 м/с
2
– эркин тушиш тезланиши.