13-mavzu. Psixologik testlarni kompyuterlashtirish

Назорат саволлари::

1. 
   Тестларни компьютерлаштиришга зарурат нима?
   
2. 
   Компьютерлаштиришдаги илк психологик масалалар қандай бўлган?
   
3. 
   Тестларни компьютерлаштириш қандай босқичларга эга?
   
4. 
   Тестларни компьютерлаштириш билан боғлиқ муаммолар.
   
5. 
   Психик функциялар моделини ясашнинг адекват ўлчамларини имконияти мавжудлиги деганда нима тушунилади?
   
6. 
   Автоматлаштирилган ва бланкли тестларни ўзига хослиги нималарда?
   
7. 
   Компьютерлаштирилган тестларда стимулларни идрок қилишдаги ўзгариш нима?
   
8. 
   Тестларни компьтерлашдаги технологик муаммолар нимадан иборат?
   

Тавсия қилинадиган адабиётлар рўйхати:

1. 
   Бурлачук Л.Ф. Психодиагностика. Учебник для вузов. -Спб.:Питер, 2007.-352 с.
   
2. 
   Войтов А. Г. Тестология гуманитариям. Теория и практика учебного тестирования. 2-е перераб. изд., руководство педагогам гуманитарных, социальных и экономических наук; уч. пособие для студ. педвузов; – М.: 2005. - с. 401
   
3. 
   Войтов А.Г. Тестология. М.: Эндемик, 2004, 220 с.
   
4. 
   Носс И.Н. Руководство по психодиагностике. –М.: Изд-во Институт психотерапии, 2005.-688с.
   

5. Расулов А.И.Психодиагностика.-Т., “Mumtoz so’z”, 2010.-169 bet

Psixologiya – inson ruhiyatining o‘ziga hos hususiyatlarini, psixika taraqqiyotinining umumiy qonuniyatlarini, inson shaxsi va uning ichki bilimlarini o‘rganuvchi sohadir. Psixologiya har kimga o‘z tajribasidan mao‘lum bo‘lgan sezgi, idrok, xotira, tafakkur, xayol, his-tuyg‘u va insonning qobiliyati, itseo‘dodi, temperamenti, xarakteriga xos ruhiy hodisalar haqidagi bilimlarni o‘zichiga oladi.

Qadim zamonlarda tashqi olamdan tao‘sir qilayotgan narsalarning nerv sitsemasi yordamida miyada aks ettirilishini odamlarning tushunishi qiyin bo‘lgan. Shuning uchun ular murakkab aks ettirish hodisalarini jon bilan bog‘lab tushuntirganlar. Shu tufayli psixologiya fani qadim zamonlarda jon haqidagi tao‘limot sifatida maydonga kelgan. Hozirgi kunda psixologiya fani o‘zining qadimgi nomini saqlab qolgan bo‘lsa ham mazmunan batamom o‘zgarib ketgan. Agar biz psixologiyaning mazmunini hozirgi davr talabidan kelib, tushuntiradigan bo‘lsak, shunday tao‘rif berishimiz mumkin: «Psixologiya fani-inson shaxsining psixologik xususiyatlari haqidagi fandir». Insonning ichki dunyosini bilish, uning his-tuyg‘ularini o‘rganishda albatta psixologik testlar, turli hil metodlar va usullar mavjud. Bu metodlar yillar davomida dunyo olimlari tomonidan yaratilib, yangilanib kelinmoqda.
Hozirgi vaqtni zamonaviy texnologiyalar asri deb atar ekanmiz, har sohada bu asrning mo‘jizasidan foydalanish davrining talabiga aylanib bormoqda. Hususan psixologiya fanida ham yangi texnologiyalarni qo‘llash, yangicha o‘qitish usullari, metodlarning zamonaviy shakllarini yaratishda butun dunyo olimlari izlanishmoqda. Endi psixologik turli metodlar va testlarni qog‘oz-qalam olib emas, yangi texnologiyalar yordamida katta ekranlarda, mahsus texnik vositalar yordamida ommaviy treninglar va eksperimentlar o‘tkazish ommalashmoqda.
Bugungi O‘zbekitson yoshlari bundan 15-20-yil oldingi yoshlardan keskin farq qiladi – bilimi, intellektual salohiyati, mantiqiy fikr yurita olish qobiliyati sezilarli darajada oshgan. Ular mobil telefon, planshet, televizor yoki noutbukning itsalgan funksiyasidan foydalanishni o‘zlashtirib olmoqda. Prezidentimiz rahnamoligida yoshlarning har tomonlama barkamol voyaga yetishi va o‘z salohiyatini ro‘yobga chiqarishi uchun barcha sharoit va imkoniyatlar yaratib berilmoqda. Farovonlik darajasi yuksalib borayotgan O‘zbekitsonda yurtdoshlarimiz shaxsiy kompyuter, noutbuk, smartfon va internetga ulangan kommutatorlarga ega bo‘lib bormoqda. Biz ham bu imkoniyatlardan foydalangan holda fanga yangicha datsurlar orqali yangilik kiritishga intildik va oddiy psixologik testlarning elektron versiyalarini yaratdik. Bunda bizga JavaScript va PHP datsurlari asosiy omil bo‘ldi.
Ilk bor o‘zbek tilida, tushunarli qilib ishlangan testlar insonning temperamenti, kayfiyati, kasb tanlash motivini aniqlash uchun mo‘ljallangan. Testlar bir nechta savollardan tashkil topgan bo‘lib, savollarga “HA” yoki “Yoo‘q” javoblarini berish orqali sinaluvchi o‘zi haqidagi mao‘lumotni soniyalar ichida ekranda paydo bo‘ladigan javoblar orqali o‘qib bilib oladi. Bunday turdagi testlarni Rossiya, Amerika, Germaniya kabi rivojlangan davlatlar o‘zlarining tao‘lim tizimida asosiy qo‘llanma bo‘layotgan “Moodle” datsuri imkoniyatlari asosida yaratishmoqda. Shu paytgacha bunday turdagi elektron testlar ingliz, rus va nemis tillarida keng tarqalgan edi. Nihoyat biz yuqorida sanab o‘tgan datsurlardan foydalanib o‘zbekcha psixologik elektron testlarni yaratishga muvofaq bo‘ldik. Kelajakda bu testlarnining yangi ko‘rinishlarini, yao‘ni rasmli, video va audio shakldagilarini ham yaratishni rejalashtirganmiz. Yaratilib berilayotgan imkoniyatlar bilan bunday elektron testlarning o‘zbekcha talqindagi turini ko‘paytirish, yangilarini yaratish biz uchun muammo bo‘lmaydi deb o‘ylaymiz.