13-mavzu. Yarim o‘tkazgichli asboblar. Reja

Diod – yarimo`tkazgichli materiallardan tayyorlangan bo`lib elektr tokini bir tomonga o`tkazadi.
Tiristor – diodni singari ishlaydi undan farqi, uning boshqariladigan elektrodini borligi hisoblanadi.
Tranzistor–yarimo`tkazgich materiallardan tayyorlanib, baza, emitter, kollektor kabi uchta chiqishga ega bo`ladi.
Integral mikrosxemalar–deb elektron apparaturaning signallarini o`zgartirish va ular ga ishlov berish vazifasini bajaradigan mahsus usulda elektrik briktirilgan kristallardan ibo rat jajji uzellarga aytiladi. Integral mikrosxema (IMS) larni quyidagi turlari bor; plyonkali, yarim o`tkazgichli, gibrit va aralash (kombinatsiyalangan). U garmonik va mahsus shakl-dagi signallar generatorining sxemasidan, past, yuqori, oraliq chastota kuchaytirgich sxe-masidan, elektron kalit va kommutator sxemasidan, hisoblash texnikasining mantiqiy sxe-masidan iborat bo`lishi mumkin. IMS lardan foydalanish elektron boshqarish armaturasi- ning ishonchliligini oshirishga, og’irligi va gabaritini kamaytirishga imkon beradi.
Tranzistorlarni tuzulishi va ishlatilishi.
Tranzistorlar radiotexnikada elektr signallarni generatsiyalash va uni kuchaytirishda ishlatiladi. Tranzistorlarni sxemalari 13.2-a.b-rasmlarda ko`rsatilgan. Tranzistor 3 ta qatlam-dan tashkil topadi. Tranzistorni o`rta qatlami baza deb, chetki qatlamlari esa emmitter va kollektor deb ataladi. Kirish va chiqish qarshiliklari, kollektorining teskari toki hamda tok
bo`yicha kuchaytirish koeffitsienti tranzistorlarning asosiy parametralari hisoblanadi.

13.2-rasm: a.b.v.g. Tranzistorlarni sxemalari.
Tranzistorlarni asosiy parametrlari.
Kirish qarshiligi R_h deb, chiqish zanjiri ochiq turgan holatdagi baza bilan emitter ora-sidagi qarshilikka aytiladi. Chiqish qarshiligi R_h deb, kirish zanjiri ochiq turgan holatdagi kollektor bilan baza orasidagi qarshilikka aytiladi. Tok bo`yicha kuchaytirish koeffitsenti  kollektor toki o`sishining baza toki o`sishiga nisbati bilan aniqlanadi. bunda U<sub>K</sub>=sonst Tranzistorlarni ulanish usullari 13.3-rasm a. b. v da ko`rsatilgan.
- +