bolmaydı. Máselen, men qálem satıp
aldım. Men qálemler satıp aldım.
Sanlıqtan atlıqlardıń birlik san mánisin tek
nol formadaǵı atlıqlar menen
baylanıstıpıwǵa bolmaydı.
•
Qaraqalpaq tilinde tómendegi atlıqlar birlik
san mánisin ańlatıp tur dewge boladı:
•
1) Menshikli atlıqlar: Shaxaman menen
Shımbay ústin bazar orınları dep jar saldıramız.
Teńel menen Qállibek qostan shıqtı.
•
2) Tábiyatınan dara zatlardıń atamaları: Ay,
quyash.
•
3) Geypara abstrakt atamalar: doslıq,
qorqaqlıq, jaqsılıq t.b.
•
4) Dástúriy túsiniklerge baylanıslı: tilimdi
tislep aldım, jupın at minip kiyatir t.b.
•
Qaraqalpaq tilinde kóplik san mánisi
tómendegi usıllar menen bildiriledi:
•
1. -lar//-ler forması arqalı: -lar//-ler affiksiniń
qaraqalpaq tilindegi tiykarǵı mánisi onıń
esaplawǵa bolatuǵın predmetlerdiń kóplik sanın
jasawı boladı. Mısalı: Atlardıń shılbırların uslap
otırıp, wázirdiń balasın uyqı tartıp qalǵıydı.
•
2. -lar//-ler affiksi jıynaqlaw mánili atlıqlarǵa
qosılıp, olardıń kóplik mánisin ǵana emes, al hár
qanday túrleri haqqında túsinikti bildiredi: mallar,
ishimlikler, suwlar.
•
3. -lar//-ler affiksi adam atlarına tuwısqanlıq
qatnastı bildiretuǵın ǵalabalıq atlıqlarǵa
jalǵanıp, gruppanı, kollektivti, semyanı, óz ara
jaqın baylanısı bar adamlardı yamasa usas
qásiyetke iye adamlar toparın bildiredi. Bunday
jaǵdayda -lar//-ler affiksi jámáát ishindegi
Do'stlaringiz bilan baham: |
