13-tema. Payda saliǵI. Qosimsha qun saliǵI. Aksiz saliǵI

Esaptan shıǵarıw usılı.
Usı usılga kóre, kárxana byudjetge tóleytuǵın qosılǵan qun salıǵı summasın satıp alınǵan tovarlar qunın satqan tovarlar qunınan shıǵarıp taslaw parqın anıqlaydı hám bul parıqqa salıq stavkasın kóbeyttiriw jolı menen anıqlaydı.
Esapqa alıw usılı.
Esapqa alıw usılı yamasa schet-faktura usılı Evropa birligine kiriwshi barlıq mámleketlerde hám Qosılǵan qun salıǵı engizilgen basqa kóplep mámleketlerde qollanılıp kelinbekte.
Usı usılǵa kóre, kárxana byudjetine tóleytuǵın qosılǵan qun salıǵı summasın satıp alınǵan tovarlar (xızmetler) ushın tólengen salıq summasın satılǵan tovarlarǵa (xızmetkerlerge) esaplanǵan salıq summasınan shıǵarıp taslaw jolı menen anıqlaydı.
Jıynaw usılı.
Usı usılǵa kóre kárxana byudjetine tóleytuǵın qosılgan qun salıǵı summasın jańadan payda bolǵan qunlar komponentleri, is haqı, ijara haqı, payızlar hám sap paydalardı jıynap, payda bolǵan summanı salıq stavkasına kóbeyttiriw jolı menen anıqlaydı.
Usı Kodekstiń 247–257-statyalarına muwapıq salıq bazasın anıqlawda salıq summası salıq bazasınıń salıq stavkasına muwapıq bolǵan proсentli úlesi sıpatında esaplap shıǵarıladı.
Salıq summası tovarlardı (xızmetlerdi) realizaсiya qılıwǵa tiyisli operaсiyalardıń salıq bazasınan, tiyisli salıq dáwirine tiyisli bolǵan aylanbalardı ámelge asırıw sánesinen kelip shıqqan halda, tiyisli salıq dáwirinde salıq bazasın kóbeyittiretuǵın yamasa kemeyittiretuǵın barlıq ózgerittiriwler esapqa alınǵan halda hár bir salıq dáwiriniń juwmaqlarına kóre esaplap shıǵarıladı.
Tovarlardı Ózbekstan Respublikası aymaǵına alıp kiriwde salıqtıń ulıwmalıq summası usı Kodekstiń 254-statyasına muwapıq esaplap shıǵarılǵan salıq bazasınıń salıq stavkasına sáykes keletuǵın proсentli úlesi sıpatında esaplap shıǵarıladı.
Salıq esabatın tapsırıw hám salıqtı tólew tártibi
Salıq tólewshiler, eger usı bapta basqasha qaǵıyda názerde tutılmaǵan bolsa, salıq esabatın ózleri salıq esabında turǵan jaydaǵı salıq organlarına ótken salıq dáwirinen keyingi aydıń jigirmanshı kúninen keshiktirilmegen múddette tapsırıwları shárt.
Usı Kodekstiń 272-statyasına muwapıq esaplap shıǵarılǵan salıqtı tólew eger usı statyada basqasha qaǵıyda názerde tutılmaǵan bolsa, salıq esabında turılǵan jay boyınsha hár bir salıq dáwiriniń juwmaqlarına kóre, salıq esabatı tapsırıwları múddetinen keshiktirmey ámelge asırıladı.
Ózbekstan Respublikası aymaǵına tovarlardı alıp kiriw waqtında salıq usı bólim qaǵıydaları esapqa alınǵan halda, bajıxana tuwrısındaǵı nızam hújjetlerinde belgilengen tártipte hám múddetlerde byudjetke tólenedi.
Salıq agentleri salıqtı ózi salıq esabında turǵan jay boyınsha tóleydi. Salıq tólewshiler bolmaǵan salıq agentleri ózi salıq esabında turǵan jaydaǵı salıq organlarına tiyisli salıq esabatın usı Kodekstiń 255 hám 256-statyalarına muwapıq tólew ámelge asırılǵan ótken salıq dáwirinen keyingi aydıń jigirmanshı kúninen keshiktirmey tapsırıwi shárt.