14-Laboratoriya Mustaqil qo’zgatishli o’zgarmas tok generatorining salt ishlash va yuklanish xarakteristikalarini tekshirish

Generatorning yuklanish tavsifi. Bu tavsif aylanish tezligi va yuklanish miqdorlari 
o‘zgarmas (masalan, nominal) 
bo‘lganda generator chiqish 
klemmalaridagi kuchlanish U ning qo‘zg‘atish toki 1
K
bog‘liqligani ko‘rsatadi. 
Ushbu shartlar bajarilganda generator chiqishidagi kuchlanish yakordagi EYKdan 
kichik (17.1), shu sababli yuklanish tavsifi 1 yu.i.tavsifidan 2 dan (17.3-rasm) 
quyiroqda 
joylashadi. 
Agar 
nominal 
kuchlanish 
U
H0M
ga 
mos 
kelgan a nuqtadan yuqoriga 
kesmani qo‘ysak va gorizontal kesma be ni 
yu.i. tavsifi bilan kesishgunga qadar qo‘ysak, so‘ngra a va s nuqtalar bilan tutash-
tirsak, u holda abs – tavsifiy uchburchakni hosil qilamiz. 
Generator yu.i. rejimida ishlayotganda qo‘zg‘atish toki 
bo‘lganda 
chiqishdagi kuchlanish bo‘lsin; yuklanish ulangandan so‘ng (qo‘zg‘atish toki 
o‘zgarmas) generator kuchlanishi 
gacha pasayadi. Shunday 
qilib, da kesma qo‘zg‘atish toki bo‘lganda yuklanishning noldan nominal 
qiymatgacha o‘zgargandagi kuchlanishning 
pasayuvini ko‘rsatadi. 
Bunda generatorning yakor klemmalarida kuchlanish o‘zgarishi ikki sabab bilan 
sodir bo‘ladi: yakor zanjirida kuchlanish pasayuvi va yakor reaksiyasining 
magnitsizlovchi ta’siri. 

---

17.3-rasm. Mustaqil qo‘zg‘otkichli generator yuklanish tavsifi 
Tashqi tavsif. Bu tavsif generatorning chiqish klemmalaridagi kuchlanish ning 
yuklanish toki ga bo‘lgan bog‘lanishini aks ettiradi. Tashqi tavsifni qurish uchun 
qiymatlarni olishda generator yakorini nominal tezlikkacha aylantiriladi va uni 
nominal kuchlanishda nominal tok qiymatigacha yuklantiriladi. So‘ngra, asta va 
ravon yuklanishni yu.i. rejimiga kamaytiriladi, hamda o‘lchov asboblari 
ko‘rsatkichlari yozib olinadi. Tajriba davomida qo‘zg‘atish chulg‘amining 
zanjiridagi qarshilik . va yakor aylanish tezligi o‘zgarmas qoldiriladi. 
17.4,a-rasmda mumtaqil qo‘zg‘atishli generatorning tashqi tavsifi ko‘rsatilgan. 
Undan ko‘rinadiki, yuklanish toki 
ortishi bilan generator chiqish klemmalaridagi 
kuchlanish kamayadi; buni yakor reaksiyasining magnitsizlovchi ta’siri va yakor 
zanjiridagi kuchlanishlar pasayuvidan, deb tushunish zarur. Tashqi tavsifning 
abssissa o‘qiga nishabligi [tashqi tavsifning bikrligi (jestkost vneshney 
xarakteristiki)] ni baholash uchun kuchlanishlar pasayuvi, deb nomlangan - 
generator yuklanishi tashlanishida kuchlanishning nominal o‘zgarishi qabul qilingan