14-ma’ruza O‘simliklarda moddalar tashiluvi reja
Download 293.05 Kb. Pdf ko'rish
|
1 2
Bog'liq14-MA\'RUZA
Uchinchi bosqichda oraliqhujayralar organik moddalarni qabul qilib, ularni floema naylariga o‘tkazadi. Bu jarayonda oraliq hujayralar nasos funksiyasini bajaradi va ATF molekulasining) pergiyasi sarflanadi. Yakuniy bosqichda (to‘rtinchi bosqich) floema elementlariga o‘tgan organik moddalar uzoq masofali transport vositasida o‘simlikning hamma tirik to‘qimalari va organlariga yo‘naladi. Laksimon naylarning atrofida joylashgan, oraliqhujayralargacha glyukoza uxlatida yetib kelgan moddalar saxarozaga o‘m'aradi. Elaksimon naylarda organik moddalar asosan saxaroza holatida harakat qiladi. Assimilyator talab qilinadigan yoki zaxira sifatida joylarga yetib kelgandan keyin elaksimon naylardan chiqib yama glyukoza ko‘rinishida, simplast yo‘li bilan ma’lum joylarga yetkaziladi. O‘simlikning faol o‘suvchi to‘qima va organlari barglar, ildiz va poyalarning meristema to‘qimalari, yosh generativ organlar organik moddalarni faol ravishda o‘ziga tortadi. Bu organlar zaxiradagi va voyaga.. 1-1 gai, o‘sishdan to‘xtagan barglardan ham assimilyatorlarii so‘rib olachi. Modlalarningharakatlanish tezligi harorat, suvrejimi, mineral oziq-ch.shshp, fotosintez, nafas olish va boshqalarga bog‘liqholda o‘zgaradi. Iroratning pasayishi, to‘qimalarda suv taqchilligining ro‘yobga ksli-PI1, nafas olish jadalligining (kislorod yetmaslik, zaharli moddalar |;p.sirida) pasayishi natijasida energiyaning kamayishi, fsposintez jldalligining pastligi natijasida organik moddalarning kam hosil tivuiniin kabilarning ta’siridan organik moddalarning harakatlapishi ham sustlashadi. O‘z navbatida, o‘simlik funksiyalarining ingeg-ratsiyasida va fiziologik jarayonlarning faolligini belgilashda moddalartransportiningham roli katta. Moddalarning pastdain yuqoriga (rangsiz strelkalr) va yuqoridan pastga (qora strelka- lar) harakati shakliy ravishda tasvirlangan: /—ildiz; 2—poya; 3— elaksmmon naylar; 4-о‘tkazupchi boylam; 5—barg; 6— meva: 7—pay: 8— floema; 9— ksilema. A.L.Kursanov (1976) o‘z shogirdlari bilyan aniqlashicha, organik moddalar voyaga yetgan barglardan yosh barglarga o‘tadi. Generativ organlarning (gul va meva) hosil bo‘lish davrida ularga yaqin joy-lashgan barglar organik moddalarni generativ organlarni ta’min-lashga yo‘naltiradi. Ayniqsa, fiziologik faol (o‘stiruv) moddala-ri ko‘p bo‘lgan generativ organlar organik moddalarni ko‘proqo‘zi-ga tortadi va yaxshiroq rivojlanadi. Organik moddalar yegishmay qolgan organlarning rivojlanishi sustlashadi, ayniqsa, yo'sh generativ organlar (g‘uncha va gullar) ko‘proq to‘kiladi. O‘simliklarda sodir bo‘ladigan bu jarayonlarni o‘rganish va ularning oldini olish . tadbirlarini ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish bilan hosil-dorlikni keskin oshirish mumkin. Download 293.05 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
1 2
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling