15- маъруза ims мультисервис тармоқида қЎлланиладиган асосий интерфейслар

15.2 Манзилни бошқариш жараёнлари (LMP)

LMP (location management procedure) икки гуруҳга бўлинади: рўйхатга олиш ва рўйхатдан ўчириш ҳамда манзилни қайта юклаб олиш. Мw интерфейси орқали I-CSCF объекти SIP REGISTER сўровини P-CSCFдан қабул қилганида, у фойдаланувчини рўйхатга олиш ҳолатлари талабини чақиради. Стандартларда маълум фойдаланувчини авторизатсия сўрови, UAR (user-authorization-request) буйруғидек. UAR буйруғини қабул қилганидан кейин, HSS UАА (User-authorization-Answer) бўйруғини жўнатади. Бу буйруқ фойдаланувчини айни пайтдаги рўйхатдан ўтиш ҳолатига боғлиқ равишда S-CSCF номи ва S-CSCFни қобилиятидан ташкил топади. Агар HSSда фойдаланувчи ҳалигача белгиланган S-CSCF номига эга бўлмаганида, S-CSCF қобилиятлари қайтарилади. Акс ҳолда, S-CSCF номи қайтарилади. Қобилиятлар қайтарилганида, I-CSCF 3.9-бўлимда кўрсатилганидек S-CSCF танлаш жараёнини бажариши зарур бўлади.

15.1-жадвал

Cх коммандалари

Буйруқ номи	Мақсад	Қисқартма	Узатувчи	Қабул қилувчи
User-authorization- Request/Answer (UAR/УАА)	Бу буйруқ SIP усули REGISTER бўлганида CSCF номини юклаб олиш учун SIP рўйхатдан ўчириш давомида ва S-CSCF танлаш учун S-CSCF номини ёки қобилиятини юклаб олиш мақсадида SIP рўйхатдан ўтиш учун I-CSCF ва HSS ўртасида ўртасида ишлатилади.	UAR UАА	I-CSCF HSS	HSS I-CSCF
Server-Assignment- Request/Answer SAR/SAA	SAR/SАА буйруқлари S-CSCFга фойдаланувчи маълумотларини юклаганда, HSS S-CSCFни номини янгилаганида ҳамда S-CSCF ва HSS ўртасида фойдаланилади	SAR SАА	S-CSCF HSS	HSS S-CSCF
Location-Info- Request/Answer LIR/LIA	Бу буйруқ S-CSCF номини олиш учун трансаксиялар ва SIP сеансини ўрнатиш давомида I-CSCF ва HSS ўртасида ишлатилади.	LIR LIA	I-CSCF HSS	HSS I-CSCF
Мултимедиа-Autho- Request/Answer МАR/МАА	IMS уй тармоғи ва охириги фойланувчи ўртасида аутентификасияни қўллаб қувватлаш учун S-CSCF ва HSS ўртасида ахборот алмашиш мақсадида МАR/МАА ишлатилади.	МАR МАА	S-CSCF HSS	HSS S-CSCF
Registration-termination- Request/Answer RТR/RТА	Бу буйруқлар HSS фойдаланувчилар-дан бирини ёки бир нечтаси рўйхатдан ўчирганда S-CSCF ва HSS ўртасида фойдаланилади.	RTR RТА	HSS S-CSCF	S-CSCF HSS
Push-Profile- Request/Answer PPR/PPA	PPR/PPA буйруғи S-CSCF маълумотларни янгиланиш зарурияти бўлганида ҳамда HSSда бошқарув амалиёти орқали фойдаланувчи профили ўзгартирил-ганида HSS ва S-CSCF ўртасида фойдаланилади.	PPR PPА	HSS S-CSCF	S-CSCF HSS

Юқорида I-CSCF қандай қилиб S-CSCFни топиш жараёни тушинтирилганидек, S-CSCF фойдаланувчига хизмат тақдим этади. Буниамалгаоширишучун, I-CSCF объекти SIP REGISTER сўровини S-CSCFгажўнатади. S-CSCF сўровниқабулқилганида, у HSS биланалоқагакиришучунСАР (сервер-ассигнмент-Request) буйруғиданфойдаланади. САРбуйруғиқайси S-CSCF фойдаланувчигахизматкўрсатаётганиҳақида HSSгамаълумотберади. САРбуйруғиқабулқилинганиданкейин, HSS объектиСААбуйруғибиланжавобқайтаради. Бубуйруғибошқанарсаларбиланбиргахисобкитобфункцияларинингадресларивафойдаланувчипрофилиданташкилтопади.

ҲозиргачаCхинтерфейсиорқали S-CSCFнирўйхатданўчиришкетма-кетликларигаишловберишёкифойдаланувчинирўйхатгақўйишжараёнлариниқандайамалгаоширилишиникўрибчиқдик. Бошланганрўйхатгаолишжараёниданкейинтармоқниозодқилишучунқўшимчавазифаларнибажаришзаруриятибор. Буҳолатда, HSS объектиРТРбуйруғиданфойдаланибрўйхатданучиришжараёнинибошлайди. РТРбуйруғиРТАбуйруғиорқалитасдиқланади.
Дастлаб, I-CSCF объекти SIP REGISTER сўровиниқабулқилганида, у S-CSCF топишучунфойдаланувчинирўйхатгаолишстатусталабиданқандайфойдаланишиникўрибчиқилди. Шунгамосравишда, SIP усули REGISTERданбошқачабўлганида, S-CSCFнитопишучункетмакетликталабқилинади. Талабқилинганкетмакетлик LIR буйруғиданфойдаланишорқалиҳалэтилишимумкин. HSS объекти LIA буйруғибиланжавобқайтаради. Жавобмосравишдахатожавобиёки S-CSCF имкониятлариёки S-CSCF номиданташкилтопади. Агар S-CSCF мақсадлифойдаланувчигахизматкўрсатишучунолдинбелгиланганбўлса, S-CSCF номиқайтарилади. S-CSCF имкониятлариагар S-CSCF белгиланмаганбўлса, қайтариладиаммофойдаланувчидарўйхатданўтмаганҳолатучунҳамхизматмавжудбўлади.

Фойдаланувчимаълумотларниқайтаишлашкетма-кетлиги

Рўйхатга олиш жараёни мобайнида, фойдаланувчи ва маълумотга боғлиқ хизмат SAR ва SАА буйруқларидан фойдаланиб Cх интерфейси орқали HSSдан S-CSCFга юклаб олинади. Бироқ, S-CSCF ҳалиям фойдаланувчига хизмат кўрсатаётган бўлса, кейинчалик бу маълумотларни ўзгартириши мумкин. S-CSCFда маълумотларни янгилаш учун, HSS PPR (Push-Profile-Request) буйруғидан фойдаланади. Янгиланиш жараёни ўзгаришдан кейин тезда амалга оширилади. PPR буйруғи PPA (Push-Profile-Answer) буйруғи орқали тасдиқланади.

Аутентификатсияни амалга ошириш тартиби

IMS фойдаланувчисини аутентификатсияси олдиндан яратилган махфийлик механизмига асосан амалга оширилади. Фойдаланувчини аутентификатсия қилиш зарурати бўлганида, S-CSCF HSSга МАР (мултимедиа-аутҳ-Request) буйруғини жўнатади. Ўз навбатида HSS МАА (мултимедиа-аутҳ-Answer) буйруғи билан жавоб қайтаради. Жавоб буйруғи бошқа ахборотлар билан биргаликда аутентефикатсия маълумотларини ҳам ўз ичига олади. Масалан у битта ёки бир нечта аутентефикатсия вектори, аутентефикатсия ахборотини, бутунлик калити ва махфийлик калитини ўз ичига олади.