15- mavzu: Media maydon va internet imkoniyatlari. Reja: Hozirgi kunda axborot texnalogiyalarining taraqqiyoti

Elektron tijorat (e-tijorat, ingl. "e-commerce") — internet orqali savdo-sotiq amaliyotlarini 
tashkil etish. 
Elektron tijoratga jahon miqiyosida hozirgi eng katta internet auksioni va doʻkoni eBay misol 
boʻladi. 
O'zbekiston kesimida esa Elektron tijorat maydoni Vibo Marketplace misol bo'ladi. 
Elektron tijorat atamasining oʻzi deyarli 1950—1960-yillarda kompyuter paydo boʻlganidan 
keyin darhol paydo boʻldi. Dastlabki dasturlardan biri bu transport chiptalariga buyurtma berish, 
shuningdek reyslarni tayyorlash uchun turli xizmatlar oʻrtasida maʼlumot almashishdan iborat 
boʻlgan. U 1961-yil Massachusets texnologiyalar institutidan Leonard Kleinrok maʼlumotlarni 
uzatish uchun paketlarni kommutatsiya qilish nazariyasini ishlab chiqdi. 
Bugungi kunda elektron tijoratisiz yashash g'oyasi ko'pchilik uchun imkonsiz, murakkab va 
noqulay bo'lib tuyulmoqda. Faqat bir necha o'n yillar oldin elektron tijorat g'oyasi u hatto 
paydo bo'lgan edi. 

---

El elektron tijorat 40 yil oldin boshlangan Va bugungi kungacha u har yili yangi 
texnologiyalar, innovatsiyalar va minglab korxonalar onlayn bozorga kirib borishda o'sishda 
davom etmoqda. 
Maykl Aldrich, ingliz ixtirochisi, ixtirochisi va tadbirkori, onlayn xaridlarning o'tmishdoshini 
rivojlantirgan. Ushbu g'oya 1979 yilda rafiqasi va ularning labradorlari bilan yurish paytida 
Aldrich o'zining haftalik oziq-ovqat xaridlari ekspeditsiyasidan shikoyat qilganda paydo bo'ldi. 
Ushbu suhbat g'oyani uyg'otdi, ya'ni televizorni supermarketga ulab, ularga ovqat etkazib berish. 
Munozaradan so'ng darhol Aldrich o'z g'oyasini rejalashtirdi va amalga oshirdi. 
minitel 
1982 yilda Frantsiya "Minitel" deb nomlangan Internet kashfiyotchisini ishga tushirdi. Onlayn 
xizmatda telefon liniyalari orqali ulangan Videotex terminal apparati ishlatilgan. 
1999 yilga kelib 9 milliondan ortiq Minitel terminallari tarqatildi va ushbu o'zaro bog'liq 
mashinalar tarmog'idagi taxminan 25 million foydalanuvchini birlashtirdi. 
Onlayn elektron tijorat do'konlari 
2000-yillarning o'rtalari va 1995-yillari o'rtasida Internetdan tijorat maqsadlarida foydalanishda 
muhim yutuqlarga erishildi. Amazon kompaniyasidan dunyodagi eng yirik onlayn chakana savdo 
do'koni, XNUMX yilda onlayn kitob do'koni sifatida ishga tushirildi. 
Amazon, onlayn-do'kon bo'lib, xaridor uchun eksponent ravishda ko'proq mahsulotlarni taklif 
qila oldi. Yana bir ajoyib muvaffaqiyat hikoyasi - 1995 yilda paydo bo'lgan eBay onlayn-kim 
oshdi savdosi sayti. Zappos va Victora Secret singari boshqa chakana sotuvchilar ham onlayn 
xarid qilish saytlari bilan ergashdilar. 
Ko'proq odamlar onlayn ravishda biznes qilishni boshlaganlarida, xavfsiz aloqa va 
tranzaktsiyalarga ehtiyoj paydo bo'ldi. 2004 yilda, To'lov kartalari sanoat xavfsizligi