15 – Мавзу метод ва методология: асосий тушунчалар

МAВЗУ: Диалектика ривожланиш ҳақида таълимот. Фалсафада қонун тушунчаси ва турлари. Категория тушунчаси ва уларнинг турлари.

Режа:

• Режа:
• 1.Борлиқдаги универсал алоқадорлик ва ўзгарувчанлик. Ривожланиш эволюцияси.
• 2.Тартиблилик ва системавийлик. Детерминизм фалсафаси.
• 3.Қонун тушунчаси.Тараққиёт қонунлари.
• 4.Фалсафада метод, метология ва методика тушунчалари.
• 5. Методларнинг таснифи: Фан ва фалсафа методлари.

Системаларнинг
ўзига хос
хусусиятлари
Диалектиканинг
асосий
тушунчалари
Яккалик,
хусусийлик
ва умумийлик
Айримлик
Бутун ва қисм
механик
ноорганик
органик
Хусусийлик
Яхлитлик
Система,
структура,
элемент
семиотика
Кибернетика
Қонун реал оламнинг зарурий, умумий, нисбатан муҳим, барқарор, такрорланувчи алоқаларини ифодалайди, бунда мавжуд шарт-шароитлар асосида тараққиётнинг характери, йўналиши натижасида аниқланади
Қонун

• Ҳодисаларнинг объектив мавжуд, зарурий, муҳим, такрорланувчи алоқалари.
• Қонунлар мажмуи амал қилувчи зарурий жараён.

• Қонун – энг умумий шакл;
• Қонун – зарурий алоқалар ифодаси;
• Қонун – муҳим алоқалар ифодаси;
• Қонун – ҳодисага нисбатан соддароқ, лекин жараёнларнинг ички моҳиятини кўпроқ очиб беради;
• Қонун – барқарор, доимий алоқаларни ифодалайди;
• Табиат ва жамият қонунлари объектив характерга эга.

Қонун қоидаларнинг бир томони сифатида намоён бўлади, қонуният эса, қонун амал қилишининг натижасининг мажмуи сифатида намоён бўлади.
Қонуният
Қонунинг характерли хусусиятлари
Қонун, қонуният, билиш
(қонуннинг умумий тавсифи)
Фарқли жиҳатлар
Қарама-қаршиликлар бирлиги ва кураши қонунининг мазмуни шундаки, барча борлиқ қарама-қарши асослардан иборат, улар эса ягонадир, ўз табиатига кўра бир бирига қарама-қарши ва доимий курашда (масалан: кун ва тун, иссиқ ва совуқ ва х.к.). Қарама-қаршиликлар бирлиги ва кураши қонуни – барча борлиқнинг ҳаракатланиши ва ривожланишининг ички манбаи.