16-mavzu. Diversifikatsiyalashning korporativ strategiyalari

2. Yangi tarmoqlarga kirish strategiyasi.
Yangi tarmokka kirish kuyidagi uch shakldan birida davom etishi mumkin:
a) «yutib yuborish»;
b) yangi kompaniya tuzish;
v) qo’shma korxona tuzish.
Mavjud firmani «yutib yuborish» eng ommaviy usul bulib, yangi bozorga tezrok kirish ustunligiga ega. Shuningdek u texnologik koloklikni tugatish, ta’minotchilar bilan alokalar boglash, yangi tarmokda rakobatbardoshlikka erishish kabi tusiklarni engish uchun yordam beradi. Kup tarmoklarda zarur axborot bazasini rivojlantirish, uzini resurslar bilan ta’minlash va jiddiy rakobatchi obrusini egallash uchun firmalarga bir necha yil kerak buladi.
«Noldan boshlash» diversiyasi tanlangan tarmokda «bosh» kompaniya boshchiligida yangi kompaniya tuzishni ifodalaydi. Bu kuyidagi xollarda jozibali xisoblanadi:
- bunda etarli vakt bo’lgan taqdirda;
- yangi firmaning bozorni egallashga bulgan xarakatlariga rakobatchi firmalar reaktsiya bildirmaydilar.
Bunday yul bilan bozorga chikish boshka kompaniyani sotib olishdan arzonga tushadi.
Firma samarali faoliyat kursatish uchun etarli tajribaga ega buladi.
Yangi ishlab chikarish kuvvatlarini tashkil etish tarmokdagi talab va taklif muvozanatiga salbiy ta’sir kursatmaydi.
Maksadli tarmokda nisbatan katta bulmagan firmalar bulganligi uchun yosh kompaniyalarga yirik rakobatchilar bilan rakobat kilishiga tugri kelmaydi.
Qo’shma korxonalar tuzish quyidagi xollarda foydali samara berishi mumkin.
Kushma korxona - bu yakka tartibda biror bir narsani kilish xavfli yoki tejamsiz ekanligida yaxshi usuldir.
Kushma korxonalar resurslarni birlashtirish yanada kuchlirok rakobat ustunliklariga ega bulgan tarkibni yaratadigan takdirda kulaydir.
Xorijiy xamkorlar bilan kushma korxonalar ba’zida import kvotalarini,tariflarni milliy-siyosiy manfaatlar va madaniy tusiklarni engib utishning yagona imkoniyati bulib xisoblanadi.


3. Turdosh tarmoqlarga diversiyalash strategiyasi.

Diversiyalash variantlarini izlash jarayonida kompaniya turdosh tarmoklarni tanlashi mumkin. Bunday paytda tarmoqqa diversiyalash strategik muvofiklikdan kelib chikib amalga oshiriladi. Strategik muvofiklik turli firmalar uxshash ishlab chikarishga ega bulgan takdirda mavjud buladi. Bu esa kuyidagilar uchun imkoniyat yaratadi:

a) maxorat va tajribani bir korxonadan boshka korxonaga utkazish;
b) ishlab chikarish xarajatlarini pasaytirish maksadida turlicha bulgan ishlab chikarishni yagona tizimga birlashtirish.
Strategik muvofiqlikka asoslangan alokalar ishlab chikarish soxasida, personal maxoratiga bulgan talablarda, mineral resurslar va ta’minotchilarning manbalarining yagonaligida, detallar va komponentlarni birgalikda ishlab chikarish uchun saloxiyatda, uxshash ishlab chikarish usullari va boshkaruv nou-xaularida, marketing va maxsulot sotishda bir xil yondoshuvlarni kullashda, bir xil ulgurji xaridorlar va chakana dilerlarda, sotuvdan keyingi xizmat kursatish saloxiyatida, shuningdek umumiy savdo markasidan foydalanishdan olingan sinergitik samarada namoyon buladi.
Turdosh tarmoklarga diversiyalash xakikatda jozibali kurinadi. U mavjud ishbop faollik darajasini saklab kolish, maxorat va tajribani urgatish xisobiga rakobat ustunligidan foydalanish, shuningdek investitsiyalash xavfini turdosh tarmoklardagi firmalar bilan bulishish imkoniyatini beradi.
Kachonki ikkita korxonaga raxbarlik kilish, ularning aloxida faoliyat kursatishiga nisbatan arzonga tushsa,shundagina turdosh diversiyalashda faoliyat mikyoslaridagi tejamkorlik mavjud buladi.
Turdosh tarmoklar urtasidagi strategik muvofiklik kuyidagilar xisobiga rakobat ustunligi uchun saloxiyatni vujudga keltiradi:
a) ancha past ishlab chikarish xarajatlari.
b)bir tarmokdan ikkinchisiga asosiy malaka va tajriba, texnologik xususiyatlar, boshkaruv nau-xaularni samarali uzatish.
v)umumiy tovar markasidan foydalanish imkoniyatlari.
Biznesning yakin soxalaridagi strategik muvofiklik xisobiga erishilgan rakobat ustunligi individual ishlab chikarishga karaganda kushimcha saloxiyat beradi.
Rakobat ustunligining kushimcha manbasi aktsiyalar daromadliligi buyicha 2+2=5 samarasini olish imkonini beradi.
Turdosh tarmoklarga diversiyalashning eng tarkalgan yullari kuyidagilar:

1. 
   Sotish imkoniyatlari va reklama faoliyatidan birgalikda foydalanishi mumkin bulgan tarmoklarga kirish.
   
2. 
   Turdosh texnologiyalardan foydalanish.
   
3. 
   Nou-xau va tajribalarni bir faoliyat turidan boshka faoliyat turlariga utkazish.
   
4. 
   Yangi maxsulotga firmaning nomi va iste’molchilarning ishonchini utkazish.
   
5. 
   Faoliyatning asosiy turini kuvvatlash uchun yangi tarmoklarda xarid kilish.
   
6. 
   
7.