16-Ámeliy: Násilli qoshqarlardi azıqlandiriw hám buwaz hám sawlıq qoylardı azıqlandiriw

16-Ámeliy: Násilli qoshqarlardi azıqlandiriw hám buwaz hám sawlıq qoylardı azıqlandiriw
Sabaqtıń maqseti: Násilli qoshqarlarǵa hám buwaz hám sawlıq qoyǵa azıq normasın belgilew, racion dúziw hám azıqlandırıw texnikasın úyreniw.
Metodikalıq kórsetpeler. Násilli qoshqarlar ushın tuwrı hám tolıq bahalı azıqlandiriwdi shólkemlestiriwde olardıń sawlıǵın saqlaw, jınıslıq aktivligin asırıw hám sapalı urıq alıwda úlken áhmiyetke iye.
Násilli qoshqarlar ushın azıqlandırıw normaları olardıń tiri salmaǵı ónim (jún, jun­gósh, gósh­jun, gósh­may hám teri) baǵdarı, qoydi qashırıw máwsiminde paydalanıw jedelligine qaray islep shıǵılǵan.
Násilli qoshqarlardıń jınıslıq aktivligi hám olardan alınatuǵın urıqdıń sapası birinshi náwbette olardı azıqlandırıw hám saqlaw sharayatına baylanıslı boladı. Sonıń ushın azıqlandırıw racionları energiya, protein, mineral elementler hám vitaminler menen teńlestirilgen bolıwı shárt. Qoshqarlardıń semizlik dárejesi jıl dawamında zavod konditsiyasına iye bolıwı kerek. Semizlik dárejesi ortadan joqarı bolıwı hám kem háreket sharayatta saqlaw olardıń paydalanıw natiyjeliligi, ásirese jasalma urıqlandiriw kemeyedi.
Qoshqarlarda spermatogenez múddeti 40­50 kún quraydı, sol sebepli olardı qashırıw máwsimine 1,5­2,0 ay aldın qashırıw máwsimindegi azıqlandırıw racionlarina áste­aqırlıq penen ótkeriledi.
Qoshqarlardıń 100 kg tiri salmaǵına qashırıwda paydalanılmaytuǵın dáwirde ortasha 18­21 MDj, qashırıw máwsiminde bolsa 23­33 MDj almasiw energiyası tuwrı keliwi kerek. Qurǵaq zatqa bolǵan talap 100 kg tiri salmaq esabına ortasha 3,2­3,8 kg di quraydı, granula formadaǵı azıqlar aralaspası menen azıqlantirilǵanda bul talap 4,2­4,5 kg quraydı. Qurǵaq zat quramındaǵı shiyki kletchatka 27% ten aspawi maqsetke muwapıq.
Násilli qoshqarlardı qashırıw máwsiminde azıqlantiriwda racion strukturası tómendegi koefficientte bolıwı usınıs etiledi.


Násilli qoshqarlardi azıqlantiriwda usınıs etiletuǵın racion strukturaları (qashirıw máwisiminde, %)

Azıqlar túri	Jazda	Qisda
Pishen	15­20	35­40
Kok otlar	35­40	­
Konsentratlar	35­40	40­45
Haywanat dúnyasınan alınǵan azıqlar	5­10	5­10
Shireli azıqlar	­	10­15

Qoshqarlardıń jınıslıq iskerligi hám urıq sapasına haywanat dúniyasınan alınǵan azıqlar unamlı tásir etedi, sol maqsette racionǵa gósh­súyek unı, maysızlantirilǵan sút hám sút qaldıqları, tawıq máyegi hám azıqlıq ashıtqıları kiritiledi.

Qashırıw máwsiminde paydalanmaytuǵın dáwirde qisqi máwsiminde bir basqa bir kúnde racionǵa ortasha 1,5­2,0 kg sapalı pishen, 1­1,5 kg shireli, 0,6­0,8 kg konsentratlar qospası kirgiziw múmkin. Jazǵı dáwirde násilli qoshqarlarlardıń azıqqa bolǵan talabı tiykarınan tábiy jaylaw azıqlar hám 0,6­0,8 kg qosımsha konsentrat azıqlar menen qandiriladi. Onıń ushın olar zúráátliligi jaqsı bolǵan, tabiyiy hám jasalma jaratılǵan jaylawlarda baǵıladı.
Qashırıwda paydalanilatuǵın dáwirde racionǵa 1­1,5 kg sapalı pishen, 1­1,5 kg konsentratlar qospası yamasa juǵımlı jem, 1­1,5 qızıl geshir, 100 g gósh­súyek unı, 50 azıqlıq ashıtqı, 2­3 tawıq máyegin kirgiziw mumkin, jazda shireli azıqlar hám pishenniń yarımı 50% kók ot penen almastırıladı. Azıqlandırıw normalarına tiykarınan racionlar as duzı, por, súyek unı, azıqlıq fosfatitler, mikroelement duzları hám vitaminler menen bayıtiladi.
Qoy ushın azıq normaları olardıń tiri salmaǵı, fiziologiyalıq jaǵdayı (qisr hám buwaz hám sawlıq) hám olardıń paroda qásiyetleri (jún, jún-gósh, gósh-may, qarakól hám basqa.) tiykarında islep shıǵılǵan.