16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

3
Июнь
17
BOSHLANG‘ICH SINFLARDA SO‘Z TURKUMLARIGA OID BILIMLARNI 
O‘QITILISHINING AHAMIYATI 
Akramova Aziza Otavaliyevna
Namangan viloyati Chortoq tuman
1-maktab boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 
Annotatsiya.. Maqolada. umumta’lim. maktablarida. morfologiya. bo‘limining. o‘qitilishning.
ahamiyati.haqida.fikrlar.bayon.qilingan.
Kalit so‘zlar:. ona. tili,. morfologiya,. so‘z. turkumlari,. ot,. sifat,. grammatik. qurilish,. shakl,.
ma’no,.yordamchi.so‘z,.mustaqil.so‘z,.oraliqdagi.so‘z.
Kundan. kun. jadal. taraqqiy. etib. kelayotgan. mustaqil. O‘zbekistonga. fan-texnika,. madaniyat,.
iqtisodiyot. yutuqlari. ildamlik. bilan. kirib. kelmoqda. va. ilg‘orlik. bilan. rivojlanmoqda.. Bugungi.
kunda. jamiyatimiz. rivojlanishi. uchun. olib. borilayotgan. islohotlarni. amalga. oshirishda. o‘zbek.
tilshunosligi. oldiga. qo‘yilayotgan. vazifalarni. bajarishga. to‘liq. imkoniyat. va. shart-sharoitlar.
yaratilib,. tilimizni. har. tomonlama. o‘rganish. masalasiga. bag‘ishlangan. maqsadli. ilmiy-tadqiqot.
ishlari. olib. borilmoqda[1.. 3].. Buning. natijasi. o‘laroq. umum. ta’lim. maktablarining. ona. tili.
va. akdemik. litseylarning. hozirgi. o‘zbek. adabiy. tili. darslari. sifat. jihatdan. yuksalib. bormoqda..
Ushbu.darslarda.tilshunoslikning.“Morfologiya”.bo‘limini.izchil.kurs.sifatida.o‘qitish.juda.katta.
ta’limiy.va.amaliy.ahamiyat.kasb.etadi..Bu.bo‘limni.o‘qitilishining.ta’limiy.ahamiyati.shundaki,.
o‘quvchilar.tilning.asosiy.birligi.–.so‘zlarning.shakl.jihatiga.ko‘ra.qaysi.turkumga.mansubligini.
bilib.oladilar.va.ularni.tilning.bir.butun.tizimidagi.ahamiyati.haqida.tushunchalarga.ega.bo‘ladilar.
Har.bir.til.o‘z.grammatik.qurilishiga.ega,.u.bir.necha.asrlar.davomida.tashkil.topgan.bo‘lib,.
tilning.barcha.dialektlaridan.tortib.uning.qayta.ishlangan.yuqori.shakli.–.adabiy.til.uchun.ham.
umumiydir[2..236]..O‘zbek.tilining.ko‘p.asrlik.taraqqiyoti.davomida.uning.morfologik.qurilishi.
ham. rivojlanib,. takomillashib. keldi[3.. 75].. Bu. takomillashuv. jarayoni. turli. ko‘rinishlarda.
namoyon.bo‘ldi.
Morfologiya.bo‘limi.tilshunoslikning.barcha.bo‘limari.bilan.uzviy.aloqada.bo‘lib,.o‘quvchilar.
u.bilan.tanishish.davomida.quyidagilarni.bilib.oladilar:.so‘zlarning.grammatik.shakl.va.ma’nosi;.
so‘zlarni.nimani.atab.kelishiga.ko‘ra.turkumlarga.ajratish;.so‘zlarni.so‘rog‘ini.aniqlash;.so‘zlarni.
turkumlarga.ajratish.jarayonida.ularning.mustaqil,.yordamchi.yoki.alohida.olingan.(oraliqdagi).
so‘zlar.ekanligini.inobatga.olish;.mustaqil,.yordamchi.va.alohida.olingan.so‘zlarni.o‘z.o‘rnida.
ichki.guruhlarga.bo‘lish.va.boshqalar..Bunda,.avvalo,.so‘zlarning.atash.ma’nosiga.ega.yoki.ega.
emasligi.muhim.ahamiyat.kasb.etadi..
Umum. ta’lim. maktablarida. “Morfologiya”. bo‘limini. o‘qitishdan. ko‘zlangan. maqsad.
o‘quvchilarning. so‘z. zaxirasini. oshirish,. so‘zlarning. turkumlarga. ajratishda. qiyinchiliklarni.
bartaraf.etish,.og‘zaki.va.yozma.nutqini.yanada.rivojlantirishdan.iborat..
Quyida.topshiriqlardan.namunalar.beramiz: