16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

3
Июнь
17
TURKISTON MUXTORIYATI
Komilova Shaxlo Boxodirjonovna
Toshkent shahar Chilonzor tumani 101-umumiy o‘rta ta’lim 
maktabining Tarix fani o‘qituvchisi
Telefon: + 998 90 168 54 09
[e-mail]
Annotatsiya: Maqolada. Turkiston. muhtoriyatidagi. 1917-yillar,. Turkiston. Muxtoriyatining.
Muvaqqat.hukumati.tarkibiga.kiruvchi.muxtoriyatchilik.harakatining.faol.ishtirokchilari.hamda.
1918-yilgi.voqealar.haqida.ma’lumot.berishga.harakat.qilingan...
Kalit so‘zlar: Milliy,. “Turkiston. Muxtoriyati”,. XKS,. “Dashnoqsutyun”. “Milliy.
laylatulqadrimiz”
1917-yil. oktyabr-noyabr. oylarida. Toshkent. va. Qo‘qonda. yuz. bergan. voqealar. Turkistonda.
ijtimoiy-siyosiy.harakatlarning.kuchayishiga.sabab.bo‘ldi..Qo‘qon. shahrida. 1917-yil. 26. –.
28-noyabr. kunlari. Turkiston. o‘lka. musulmonlarining. favqulodda. IV. qurultoy. bo‘lib. o‘tdi..
Demokratik. musulmon. ziyolilar. talabi. bilan. Turkiston. aholisining. yevropalik. qismi. vakillari.
ham.qurultoyda.teng.huquqli.bo‘lib.ishtirok.etdilar..Qurultoyning.27-noyabr.kuni.qabul.qilingan.
qarorida. shunday. deyiladi:. “Turkistonda. yashab. turgan. turli. millatga. mansub. aholi. Rossiya.
inqilobi.da’vat.etgan.xalqlarning.o‘z.huquqlarini.o‘zlari.belgilash.xususidagi.irodasini.namoyon.
etib,.Turkistonni. Federativ. Rossiya. Respublikasi. tarkibida. hududiy. jihatdan. muxtor. deb. ehlon.
qiladi”.
28-noyabrda. tashkil. topayotgan. davlatning. nomi. aniqlanib. “Turkiston. Muxtoriyati”. deb.
ataladigan. bo‘ldi.. Butunrossiya. Ta’sis. syezdi. chaqirilgunga. qadar. hokimiyat. to‘la. ravishda.
Turkiston.Muvaqqat.Kengashi.va.Turkiston.Xalq.(Milliy).Majlisi.qo‘lida.bo‘lishi.haqida.qaror.
qabul. qilindi.. Muvaqqat. kengash. a’zolaridan. 12. kishilik. hukumat. tuziladigan. bo‘ldi.. Qurultoy.
jarayonida.Turkiston.Milliy.Majlisi.32.kishidan.iborat.qilib.saylandi..Turkiston.Muxtoriyatining.
Muvaqqat. hukumati. tarkibiga. muxtoriyatchilik. harakatining. faol. ishtirokchilari,. jumladan,.
quyidagilar.xukumat.a’zolari.bo‘ldilar:
1..Muhammadjon.Tinishboev.–.Bosh.vazir,.ichki.ishlar.vaziri,.2-chaqiriq.Davlat.Dumasining.
ahzosi,.Muvaqqat.hukumat.Turkiston.komitetining.ahzosi,.temir.yo‘l.muhandisi.
2.. Islom. Sulton. Shoahmedov. (Shagiaxmedov). –. Bosh. vazir. o‘rinbosari,. Butunrossiya.
Musulmonlari.Kengashi.Markaziy.qo‘mitasining.ahzosi,.huquqshunos.
3.. Mustafo. Cho‘qay-tashqi. ishlar. vaziri,. Muvaqqat. hukumat.Turkiston. komitetining. ahzosi,.
Turkiston.o‘lka.Musulmonlar.Sho‘rosining.raisi,.huquqshunos.
4.. Ubaydulla. Xo‘jaev. (Ubaydullaxo‘ja. Asadullaxo‘jaev). –. harbiy. vazir,. Butunrossiya.
Musulmonlar.kengashi.Markaziy.qo‘mitasining.a’zosi,.huquqshunos.
5..Hidoyatbek.Yurg‘uli.(Yurali).Agaev.–.yer.va.suv.boyliklari.vaziri,.agronom.
6..Obidjon.Mahmudov.–.oziq-ovqat.vaziri,.Qo‘qon.shahri.dumasining.rais.o‘rinbosari,.jamoat.
arbobi
7..Abdurahmon.O‘rozaev.–.ichki.ishlar.vazirining.o‘rinbosari,.huquqshunos.
8..Solomon.Abramovich.Gertsfelg‘d.–.moliya.vaziri,.huquqshunos.
Muvaqqat.hukumat.tarkibiga.kirishi.lozim.bo‘lgan.qolgan.4-o‘rin.yevropalik.aholi.vakillari.
orasidan.nomzodlar.ko‘rsatilishi.uchun.ularga.ajratildi.
Yangi.hukumat.faoliyati.faqat.Qo‘qonda.yoki.Farg‘ona.vodiysida.emas,.balki.butun.Turkiston.
mintaqasida. yashayotgan. tub. yer. aholisi. tomonidan. qizg‘in. qo‘llab-quvvatlanganligi. bois,.
Turkiston.Muxtoriyati.hukumati.qisqa.muddat.ichida.xalq.orasida.katta.ehtibor.qozondi..Shuning.
uchun.ham.mahrifatparvar.Fitrat.Muxtoriyat.ehlon.qilingan.tunni.“Milliy.laylatulqadrimiz”.deb.
atadi.
1917-yil.13-dekabrda.Toshkentning.eski.shahar.aholisi.“Muxtor.Turkiston.uchun”.shiori.os-
tida. tinch. namoyish. o‘tkazdilar.. Toshkent. shahar. sovetidagi. bolsheviklar. esa,. shaharda. qurolli.

---

223