16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

3
Июнь
17
o‘n. barobar. ortiq. bo‘lishi. kerak. bo‘lgan.. Yuzboshilar. maoshi. o‘nboshilarga. qaraganda. ikki.
baravar. ,. mingboshilarniki. esa. yuzboshilarnikidan. uch. baravar. ortiq. bo‘lishi. lozim. edi.. Agar.
sipohiylardan.qaysi.biri.urush.vaqtida.xatolikka.yo‘l.qo‘ysa,.u.holda.uning.maoshi.o‘ndan.birga.
kamaytirilgan..
Amir. ul-umaroning. maoshi. o‘z. qo‘l. ostidagilarnikidan. o‘n. baravar. ortiq. bo‘lishi. belgilab.
qo‘yilgan.. Sipohiylarning. har. biriga. maosh. olish. yorlig‘i. topshirilib,. ularga. berilgan. mablag‘.
miqdori.shu.yorliqning.orqasiga.yozib.qo‘yilgan..Jangda.olingan.o‘lja.esa.odatda.ikki.qismga:.
hukmdor.xazinasi.va.lashkar.orasida.bo‘lingan..
“Tuzuklar”da.yozilishicha,.Amir.Temurda.yana.bir.muhim.ajoyib.xislat.–.qo‘l.ostidagilarning.
gunohini.kechira.olish.qobiliyati.ham.bo‘lgan..Amir.Temur.bu.haqida.“….menga.yomonliklar.
qilib,.boshim.uzra.shamshir.ko‘tarib,.ishimga.ko‘p.ziyon.yetkazganlarni.ham.iltijo.bilan.tavba-
tazarru.qilib.kelgach,.hurmatlab,.yomon.qilmishlarini.xotiramdan.o‘chirdim”..Ammo.u.ham.ko‘plar.
qatori.3.martagacha.kechira.olgan..Joniqurboniy.qavmidan.mashhur.Arg‘unshohning.avlodidan.
Alibek.Amir.Temur.xotini.O‘ljoy.Turkon.og‘o.bilan.sargardonlikda.yurganlarida.boshlariga.ko‘p.
kulfat.solgan.edi..Amir.Temur.saltanat.taxtini.egallagandan.keyin.o‘sha.Alibek.ikki.marta.uning.
qo‘liga.tushdi.va.ikki.daf‘a.ham.kechirilgan.hamda.nasldor.ot.va.zar.qadalgan.kamar,.qimmatbaho.
qurol.hamda.shohona.sarupo.bilan.taqdirlanib,.xizmatga.qabul.qilingan..Ammo.u.qasamni.buzib,.
vaqtni.g‘animat.bilib,.oliy.dargohni.tark.etdi.va.sahro.sari.qochib.ketdi..Alibek.uchinchi.bor.qo‘lga.
tushgach,.uni.Amir.Temur.o‘limga.buyurdi..Amir.Temur.ochko‘z,.ziqna,.yovuz.va.nafs.bandalarini.
yoqtirmas.edi..“Tuzuklar”da.aytiladi:”….qaysi.bir.sipohiy.tuz.haqi.va.vafodorlikni.unutib,.xizmat.
vaqtida.o‘z.sohibidan.yuz.o‘girib,.menimg.oldimga.kelgan.bo‘lsa,.unday.odamni.o‘zimga.eng.
yomon.dushman.deb.bildim..To‘xtamishxon.bilan.bo‘lgan.urushda.uning.amirlari.menga.xabarlar.
va.shikoyat.–.arizalar.yozib,.o‘z.hukmdori,.ya‘ni.mening.dushmanim.bo‘lmish.To‘xtamishxon.
bergan. tuz. haqini. unutdilar,. vafodorlik. va. haqiqatni. bir. chekkaga. yig‘ishtirib. qo‘yib,. mening.
huzurimga.panoh.istab.kelganlari.uchun.ularni.la‘natladim.,.o‘zimga.“….bular.o‘z.sohibiga.vafo.
qilmagach,.menga.vafo.qilarmidi?”.–.deb.o‘yladim..
“Temur.tuzuklari”dan.bunday.misollarni.ko‘plaab.keltirishimiz.mumkin..Keltirilgan.mazkur.
parchalar.Amir.Temurning.shaxsini.qanchalik.buyukligini.ko‘rsatadi..“Temur.tuzuklari”.asaridan.
nafaqat.davlatni.boshqarish.usullari,.balki.tadbir.va.mashvaratlar,.qo‘shinning.tuzilishi.va.uning.
ahvoli,.sipoh.va.lashkarlarni.tayinlash,.ularning.vazifalari.haqida.ham.ma‘lumotlar.mavjud..
Foydalanilgan.adabiyotlar.ro‘yxati
1.. каримов. И.А.. Амир. Темур. –. фахримиз,. ғуруримиз.. Асарлар,. 5. –. жилд.. –. Т.:.
Ўзбекистон,.1997..
2.. Ўзбекистон.миллий.энциклопедияси..X.жилд..–Т.:2002.
3.. Аҳмедов.б..Тарихдан.сабоқлар..–.Т.:.Ўқитувчи,.1994..
4.. Аҳмедов.б..соҳибқирон.Темур.(ҳаёти.ва.ижтимоий.сиёсий.фаолияти)..–.Т.:.1996..
5.. Темур.тузуклари..Форсчадан.А..соғуний.ва.Ҳ..кароматов.таржимаси..–.Т.:.1996..

---

86