162 ijtimoiy hodisalarni tushuntirishda germenevtik yondashuvning o‘rni

167 
 
Milliy g‘oya mazmunini ifodalovchi har qanday kichik hajmdagi, oddiy 
ko‘rinish va tasvirga ega obraz, belgi va ramzlarni kundalik hayotga olib kirish zarur. 
Inson irodasiga bog‘liq bo‘lmagan holatda keskin kuchayib borayotgan global va 
integral jarayonlar, tobora milliy xususiyatlarga ham taz’yiq o‘tkazayotganini rad etib 
bo‘lmaydi. Bugun bu jarayonlardan o‘zimizni qanday himoya qila olamiz, degan 
savol tug‘ilishi tabiiy. Bu savolga, avvalo, millatning boy qadriyatlarini saqlash orqali 
deb javob berish o‘rinli, albatta. Bu fikr umumiy bo‘lsa-da, ayrim xususiy holatlar 
bilan misol keltirib o‘tish lozim. Masalan, yosh qizchalar o‘ynaydigan eng sevimli 
qo‘g‘irchoqlarni olaylik, “Barbi”, “Sindi”. Nima uchun “Zumrad” yoki “Barchinoy” 
emas? Axir o‘zbek xalqi ham o‘zining milliy o‘yinchoqlari borasida jahonning hech 
bir davlatidan kam bo‘lmagan merosga egaku? I.Karimov bu borada muhim bir fikr 
aytib o‘tgan: “Yoshlarning ma’naviy olamini bolalikdan boshlab ezgu g‘oyalar 
asosida shakllantirish va kamol toptirish haqida gap borar ekan, yana bir muhim 
masala xususida to‘xtalib o‘tish o‘rinli, deb o‘ylayman. U ham bo‘lsa, dunyoga 
hayrat ko‘zi bilan boqib, undan o‘zicha ma’no topishga intiladigan murg‘ak 
farzandlarimizning qiziqishi va hissiyotlariga mos qo‘g‘irchoq va o‘yinchoqlar ishlab 
chiqarish masalasidir”
9
. Bu haqda kuyinib gapirishning o‘ziga yarasha sabablari bor. 
Agar inson qalbiga yo‘l ma’naviyat orqali borilar ekan, bu yo‘lning birinchi 
ostonasida bolalik turadi. Har qanday ma’naviy tarbiya bolalikdan boshlansagina 
mustahkam asosga ega bo‘ladi. “O‘yinchoqlar obrazi bolaning murg‘ak tasavvuriga 
bamisoli toshga o‘yilgan naqshdek muhrlanib, uning ongida bir umr saqlanib qoladi. 
Go‘dakning ulg‘ayib, kasb tanlashi, kelajakda qanday yo‘ldan borishi, o‘zining hayot 
tarzini qanday axloqiy-ma’naviy asoslarga qurishi ham, hech shubhasiz, uning 
bolalikda qanday o‘yinchoqlar bilan oshno bo‘lib o‘sgani bilan belgilanadi”
10
. 
Umuman olganda, yaratuvchanlik ma’naviy kamolotning eng muhim 
vositalaridir. Ijodkorlik va yaratuvchanlik tufayli millatning ma’naviy qiyofasi 
yaraladi. Davrlar o‘tsada, millatning buyukligi ajdodlar yaratib qoldirgan ma’naviy 
meros, ya’ni san’at va adabiyot durdonalari bilan o‘lchanadi. Shunday ekan, milliy 
g‘oyani mustahkamlashda oddiygina ijod namunasining o‘rni ham beqiyos kuchga 
ega, buning natijasi esa ularni hayot tarzi, an’analarga singdirishga bog‘liq. 
O‘zbekiston – boy tarixiy meros, yuksak ma’naviy qadriyatlarga boy yurt. 
Tarixiy merosni tahlil qilish, qadriyatlarni talqin qilish zaruriyati tobora globallashib, 
integrallashib borayotgan bugungi dunyoda millat kelajagini barqaror rivojlanishini 
ta’minlovchi asoslardan biridir. Zero, dunyoda bo‘sh joy bo‘lmaydi, agar paydo 
9
I.A.Karimov “Yuksak ma`naviyat yengilmas kuch” . “Ma`naviyat” –T:2008 yil. 164-b 
10
O’sha kitob 168-b 

---