18- mavzu Word, Excel, PowerPoint, Access, yangi versiyalarining oldingi versiyalaridan farqli imkoniyatlari

«FAYL OTKRO’T…» yoki
(otkro’t) piktogrammasini olib biron-bir faylni oching va uni yopmasdan 
turib ikkinchisini, uchinchisini oching. Vazifalar panelida uchta fayl panel xosil bo’lganini ko’rasiz. 
Sichqonchani ko’rsatkichi bilan ularni olib ko’ring. Bunda Siz kerakli faylga oynasiga o’tganingizni ko’rasiz 
Ochilgan fayllarga ALTQTAB klavishshalar kombinatsiyasi bilan o’tishingiz mumkin.
O’ng yuqori burchakdagi
piktogrammani olish yo’li bilan oynani vaqtinchalik yopib qo’yish mumkin. 
Vazifalar panelidan yopilgan panelni olish yo’li bilan uni qayta tiklash mumkin.
Uchala oynani xam ishchi stolga ochib, so’ng ularin kaskad xoliga o’tkazib bir vaqtni o’zida uchala oynani 
xam ko’rish mumkin. Buning uchun o’ng yuqoridagi
piktogrammani oling. Piktogramma 2 xil ko’rinishda 
bo’lishi mumkin
va
ko’rinishda birinchi xolda, Ishchi oyna kaskad ko’rinishida, ikkinchisida to’la 
oyna ko’rinishida bo’ladi. Bunda Siz oynaning ixtiyoriy chekkasiga borsangiz kursorning ko’rinishi  ga 
aylanganini ko’rasiz. Sichqoncha chap tugmasini bosib oyna chekkasini kichraytirishingiz va kattalashtirishingiz 
mumkin.
Siz xar bir oynani ixtiyoriy tomonga surib joylashtirishingiz mumkin. Xar bir oyna o’ng yuqori qismida 
joylashgan 
yordamida oynalarni to’lik ekran xoliga keltirishingiz mumkin
Rasmda yuqoridagi amallar bajarilgandan keyingi xolat ko’rsatilgan. 

---

Bloklar bilan ishlash. Nusxa ko’chirish usullari. Ko’pincha yozilgan matnni bir qismini, biron so’zni, 
boshqa matnda yozilgan qismni Siz yozayotgan matningizga qo’yishingizga to’g’ri keladi. Buning uchun kerakli 
joy belgilanadi, buferga olinadi, kursor kerakli joyga olib kelinadi va buferdagi ko’chirilgan nusxa kerakli joyga 
qo’yiladi. Bu ishni amalga oshirish bir necha usullarda amalga oshirilishi mumkin. 
Klaviatura yordamida kursorni Siz ko’chirmoqchi bo’lgan matn boshiga yoki oxiriga olib boring. SHIFT
klavishshasini bosib qo’yib yubormagan xolda navigatsiya klavishshalari () yordamida matnni 
belgilang. Matnni belgilab bo’lgach SHIFT klavishshasini qo’yib yuboring. Agar Siz matnni ko’p qismini 
belgilamoqchi bo’langiz kursorni kerakli joyga olib borib F8 klavishshasini bosing va navigatsiya klavishshalari 
yordamida kerakli joyni belgilang. Kerakli matnni belgilab bo’lgach CTRLQINS klavishshalar kombinatsiyasi 
yordamida(CTRL klavishshasi bosilib qo’yib yubormasdan turib  INS klavishshasi bosiladi) belgilangan matnni 
buferga olasiz. Bulardan tashkari SHIFTQHOME, SHIFTQEND klavishshalari kombinatsiyalari xam matnni 
kursor turgan joyidan kator boshigacha va ikkinchi xolda kator oxirigacha belgilash imkonini beradi.
Matnni ko’yish kerak bo’lgan joyga kursorni olib borib SHIFTQINS klavishshilar kombinatsiyasini bosing. 
Siz belgilagan matnni nusxasi ko’chirilganini ko’rasiz. Endi xoxlagan joyingizga borib ushbu nusxa ko’chirilgan 
qismni bir necha marta qo’yishingiz mumkin. Yodingizda bo’lsin buferda oxirgi marta ko’chirilgan nusxa aktiv 
xolda turadi. 
Ba’zan to’g’ri burchakli qismni ko’chirish kerak bo’lib qoladi(masalan: jadval ichidagi bir bo’lakni). 
Bunday belgilashni amalga oshirish uchun CtrlQShiftQF8 klavishshalar kombinatsiyasi ishlatiladi. Kursor 
belgilanish kerak bo’lgan joyning past yoki teppa burchak qismiga olib kelinadi CtrlQShiftQF8 klavishshalar 
kombinatsiyasi bosiladi, navigatsiya klavishshalari yordamida kerakli joy belgilanadi. Belgilashni bekor qilish
Esc klavishshasi yordamida amalga oshiriladi.  
Sichqoncha yordamida matnni belgilash va ko’chirish kuyidagicha amalga oshiriladi: Sichqoncha 
ko’rsatkichini ko’chirish kerak bo’lgan matn boshiga yoki oxiriga olib borib chap tugmasi bosiladi va qo’yib 
yubormasdan kerakli matn ustidan yuritiladi. Kerakli joy belgilanib bo’lgach ko’yib yuboriladi. Instrumentlar 
panelidan 
(kopirovat) piktogrammasi olinadi. Bunda belgilangan matn buferga olinadi. Matn quyilishi kerak 
bo’lgan joyga borilib, sichqoncha chap tugmasi bir marta bosib qo’yib yuboriladi va 
(vstavit) piktogrammasi 
olinadi. Klaviaturada ishlanilgandagi kabi buferdagi matn xoxlagancha marta qo’yilishi mumkin. 
Sichqoncha yordamida belgilashda yana bir qancha imkoniyatlardan foydalanish mumkin.
A) sichqoncha ko’rsatikichini matn chap tomoniga olib chiqing. Sichqoncha ko’rsatkichi strelka ko’rinishiga 
o’tganini ko’rasiz. Sichqoncha chap tugmasini bosing. Bunda matnning butun bir qatori belgilanganligini 
ko’rasiz. Agar o’sha xolatda (chap tugmani qo’yib yubormasdan) sichqoncha ko’rsatkichini tepaga yoki pastga 
tortib ko’rsangiz bir necha qatorni belgilanganini ko’rasiz. 
B) Sichqoncha ko’rsatkichini matndagi biron bir so’z ustiga olib borib ikki marta chap tugmasini bosing 
o’sha so’zni belgilanganini ko’rasiz. 
V) Sichqoncha ko’rsatkichini matndagi biron bir so’z ustiga olib borib uch marta chap tugmasini bosing 
butun abzatsni belgilanganini ko’rasiz. 

---

G) Ctrl klavishshasini bosib turgan xolda gapning ixtiyoriy so’zi ustida bir marta chap tugmasini bosing. 
Bunda o’sha so’z joylashgan butun gapning belgilanganini ko’rasiz. 
D) Kursorni belgilanishi kerak bo’lgan joyning boshi yoki oxiriga olib boring. Shift klavishshasini bosib 
turgan xolda matnni kerakli joyiga sichqoncha ko’rsatkichini olib boring va chap tugmasini bosing. Matnni 
belgilanganini ko’rasiz.
E) To’g’ri burchakli fragmentni belgilash uchun sichqoncha ko’rsatkichini belgilash kerak bo’lgan joyning 
biron burchagiga olib boring. ALT klavishshasini bosib turgan xolda sichqoncha chap tugmasini bosib turgan 
xolda kerakli joyni belgilang. Belgilashni bekor qilish ESC klavishshasi yordamida amalga oshiriladi.
Yuqoridagi amallar matndan nusxa ko’chirish va uni boshka joyga qo’yish imkoniyatini beradi. Ba’zan matn 
ichidagi biron so’zni (bir necha so’zni) bir joydan ikkinchi joyga ko’chirishga to’g’ri keladi. Bu vazifani bajarish 
uchun quyidagilarni amallarni bajarishimiz kerak. 
Ko’chirish kerak bo’lgan fragment belgilanadi
Pravka 

 Vo’rezat (yoki
(Vo’rezat)) menyusi olinadi 
Kursorni fragmentni qaerga qo’yish kerak bo’lsa o’sha joyga olib boring. 
Pravka 

 Vstavit (yoki
(Vstavit)) menyusini oling. 
Sichqoncha yordamida bir joydan ikkinchi joyga ko’chirish uchun ko’chirish kerak bo’lgan fragment 
belgilanadi, sichqoncha ko’rsatkichini belgilangan matnning ixtiyoriy joyiga olib borilib chap tugmasi bosiladi 
va qo’yib yubormasdan matn qo’yilishi kerak bo’lgan joyga sichqoncha ko’rsatkichi olib borib qo’yib yuboriladi.