18-маъруза. Транзакцияларда параллелизм ва маълумотларни тиклаш Режа

3. Транзакциялар ўртасидаги келишмовчиликлар
Шундай қилиб, параллелизм муаммолари таҳлили, агар махсус чоралар кўрилмаган ҳолларда, аралаш муҳитда ишлаш натижасида транзакцияларнинг (И) – изоляцияланганлик хусусияти бузилади. Транзакциялар бир-бирига натижа олишга ҳалақит беради.
Бироқ ҳамма транзакциялар ҳам бир-бирига ҳалақит беравермайди. Агар транзакциялар турли маълумотларга мурожаат қилишса ёки турли вақтда бажарилса, улар бир-бирига ҳалақит бермайди.
3-таъриф. Агарда транзакциялар вақт бўйича кесишса ва бир хил маълумотларга мурожаат қилса, улар рақобатчи дейилади.
Маълумотларга рақобат натижасида транзакциялар ўртасида маълумотларга рухсатли кириш тўқнашуви бошланади. Қуйидаги тўқнашувлар кўринишлари фарқланади:

• 
  W-W (Ёзув-Ёзув). Биринчи транзакция объектни ўзгартирди ва тугамади. Иккинчи транзакция бу объектни ўзгартиришга уринмоқда. Натижа – янгилаш йўқолади.
  
• 
  R-W (Ўқиш-Ёзув). Биринчи транзакция объектни ўқиди ва тугамади. Иккинчи транзакция бу объектни ўзгартиришга уринмоқда. Натижа – Ҳақиқатан тўғри келмайдиган таҳлил (такрорланмайдиган санаш).
  
• 
  W-R (Ёзув-Ўқиш). Биринчи транзакция объектни ўзгартирди ва тугамади. Иккинчи транзакция бу объектни ўқишга уринмоқда. Натижа – “ёмон” маълумотларни ўқиш.
  

Маълумотлар ўқилганда ўзгармаганлиги учун, R-R турдаги тўқнашув қатнашмайди.
4-таъриф. Агар транзакция қатъий навбат бўйича бажарилса, транзакциялар тўпламини юклаш графиги кетма-кет келадиган дейилади.
5-таъриф. Агар транзакциялар тўпламини юклаш графиги транзакцияларнинг навбат билан келадиган элементар амалларидан ташкил топса, у ҳолда бундай график навбат билан келадиган дейилади.
Навбат билан келадиган график бажарилишида транзакциялар тўғри бажарилига кафолат берилади., яъни навбат билан келадиган графикда транзакциялар бошқа транзакциялар борлигини “билишмайди”.
6-таъриф. Агар графиклар бажарилишида маълумотлар базасининг бошланғич ҳолатига боғлиқ бўлмаган битта натижа олинса, иккита график эквивалент дейилади.
7-таъриф. Агар транзакцияни юклаш графиги қандайдир кейинги графикка эквивалент бўлса, у тўғри (серияли) дейилади.