18-mavzu. Xisobotlarni tuzish va taqdim etish reja: Xisobotning moxiyati axamiyati va tarkibi

Dt 0610 “Qimmatli qog‘ozlar” 75000

Kt 5010 “Milliry valyutadagi pul mablag‘lari ” 75000

Konsolidallashgan balans tuzish uchun ish jadvali:

Moddalar	Ona kompaniya balansi	Qizaloq kompaniya balansi	Tuzatish yozuvlari		Konsoli-dallashgan balans
			debet	kredit
Kassa Uzoq muddatli moliyaviy qo‘yilma Boshqa aktivlar	25 000 75 000 760 000	25 000 60 000		75 000	50 000 820 000
Jami:	860 000	85 000			870 000
Kreditlar Oddiy aksiyalar Reinvestitsiya qilingan foyda	60 000 600 000 200 000	10 000 55 000 20 000	55 000 20 000		70 000 600 000 200 000
Jami:	860 000	85 000	75 000	75 000	870 000

Konsolidallashgan balansni tayyorlashda qizaloq kompaniyaga qo‘yilgan investitsiya hisobga olinmaydi. Bu muomala “Tuzatish yozuvlari” degan katakda ko‘rsatilgan.
Tuzatish yozuvlari konsolidallashgan balans tuzishda aktivlar va aksioner kapitali summasini ko‘rsatishda ikkilamchi hisobni bartaraf qiladi. Konsolidallashgan balansda aksioner kapitali ona firmasining aksioner kapitaliga teng.
Qizaloq kompaniyaga qo‘yilgan investitsiyalarni tushirib qoldirib qizaloq firmaning aksioner kapitali hajmiga tuzatish kiritilgandan so‘ng konsolidallashgan balans quyidagicha bo‘ladi.

Konsolidallashgan balans
Kassa	50 000	Kreditorlar	70 000
Boshqa aktivlar	820 000	Oddiy aksiyalar	600 000
		Reinvestitsiya qilingan foyda	200 000
Jami aktivlar	870 000	Jami passivlar	870 000

4.Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot

Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot 3 - Milliy buxgalteriya hisobi standartsi «Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot»ga binoan joriy buxgalteriya ma’lumotlari bo‘yicha tuziladi.

Quyida O‘zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi tomonidan tavsiya etilgan moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobotning shakli keltiriladi.
Korxona Tarmoq Moliyaviy natijalar to‘g‘risida hisobot.

Ko‘rsatkichlar nomi	Qator №	Oldingi yilning		Hisobot davrida
		Daromad (foyda)	Xarajat (zarar)	Daromad (zarar)	Xarajat (zarar)
Sotishdan olingan sof tushum	010
Sotilgan mahsulot, tovar (ish, xizmat)larning ishlab chiqarish tannarxi	020
Sotishdan olingan yalpi moliyaviy natija (010-020)	030
Davr xarajatlari (041+042 +043) shu jumladan:	040
Sotish xarajatlari	041
Ma’muriy xarajatlar	042
Boshqa operatsion xarajat va daromadlar	043
Asosiy faoliyatdan foyda (zarar) (030-040)	050
Moliyaviy faoliyat natijalari (061+067) shu jumladan:	060
SHo‘ba va uyushgan xo‘jalik yurituvchi sub’ektlardan olingan dividendlar	061
Boshqa olingan dividendlar	062
SHo‘‘ba va uyushgan xo‘jalik yurituvchi sub’ektlardan olingan va berilgan qarzlar bo‘yicha foizlar	063
Boshqa to‘langan va olingan foizlar	064
Valyutaning kurs farqlari (ijobiy, salbiy)	065
Mulkni uzoq muddatli ijara (lizing)ga berishdan olingan daromadlar	066
Moliyaviy faoliyatdan olingan boshqa foyda va zararlar	067
Umuxo‘jalik (odatdagi) faoliyatidan foyda va zararlar	070
Favqulotda foyda (zararlar) (081+083) shu jumladan	080
To‘xtatilgan faoliyatdan	081
G‘ayrioddiy voqealardan	082
Boshqa favqulotda foyda (zarar)	083
Foyda (zarar) dan soliq to‘laguncha umumiy moliyaviy natija (070+080)	090
Daromad (foyda)dan soliq	100
Sof foydadan hisoblangan boshqa soliq va ajratmalar	110
Hisobot davrining sof foyda (zarar)(090-110)	120
Qonunchilikka binoan rezerv kapitaliga ajratma	130
Hisobot davrida taqsimlanmagan foyda (zarar) (120-130)	140

Hisobotning 010 - qator 90 «Asosiy (operatsion) faoliyatdan olingan daromadlar» schyotining tegishli (9010 - 9030) subschyotlaridan olinadi. Bu schyotlarning summasidan 9050 - «Sotilgan tovarlarning qaytarilishi va chegirmalar» schyotining summasi chiqarib tashlanadi.

020 - qator summasi 9110 - «Sotilgan tayyor mahsulotlar tannarxi» schyotining tegishli subschetlari (9110 - 9130) dan olinadi.
030 - qator summasini topish uchun 010 - qator summasidan 020 - qator summasini ayirib tashlash kerak.
«Davr xarajatlar, hajmi» moddasida (satr 040) 050, 060, 070, 080, qatorlarning umumiy summasi yoziladi.
«Sotish bo‘yicha xarajatlar» moddasi bo‘yicha (050 qator) sotish bo‘yicha xarajatlar aks ettirilib, ular 9410 «Sotish bo‘yicha xarajatlar» schyotidan olinadi.
«Ma’muriy xarajatlar» moddasi bo‘yicha (060 qator) ma’lumotlari 9420 «Ma’muriy xarajatlar» schyotiga olinadi.
«Boshqa operatsion xarajatlar» moddasi bo‘yicha (070 qator) ma’lumotlar 9430 «Boshqa ma’muriy xarajatlar» schyotiga olinadi.
«Kelgusi soliqqa tortiladigan bazadan chegiriladigan hisobot davri xarajatlari» moddasi bo‘yicha (080 qator) ma’lumotlar 9440 «Kelgusi soliqqa tortiladigan bazadan chegiriladigan hisobot davri xarajatlari» schyotiga olinadi.
«Asosiy faoliyatdan olingan boshqa daromadlar» moddasi bo‘yicha (090 qator) ma’lumotlar 9300 «Asosiy faoliyatdan olingan boshqa daromadlar» schyotlariga olinadi.
«Asosiy faoliyatning foydasi (zarari)» moddasi bo‘yicha (100 qator) ma’lumotlar 030 - qator summasidan 040 - qator summasini ayirib tashlash 090 - qator summasini qo‘shish yo‘li bilan aniqlanadi.
«Asosiy faoliyatdan olingan boshqa daromadlar, jami» moddasi bo‘yicha (110 qator) ma’lumotlar 120, 130, 140, 150, 160 - qatorlar summalarini qo‘shish yo‘li bilan topiladi.
«Divident shaklidagi daromadlar» moddasi bo‘yicha (120 qator) ma’lumotlar 9520 «Dividentlar ko‘rinishidagi daromadlar» schyotidan olinadi.
«Foizlar shaklidagi daromadlar» moddasi bo‘yicha (130 qator) ma’lumotlari 9530 «Foizlar shaklidagi daromadlar» schyotidan olinadi.
«Uzoq muddatli ijara (moliyaviy lizing)dan daromadlar» moddasi bo‘yicha (140 qator) ma’lumotlari 9550 «Uzoq muddatli ijara (moliyaviy lizing)dan daromadlar» schyotidan olinadi.
«Valyuta kursi farqidan daromadlar» moddasi bo‘yicha (150 qator) ma’lumotlari 9540 «Valyutalar kurslari farqlaridan daromadlar» schyotidan olinadi.
«Moliyaviy faoliyatning boshqa daromadlari» moddasi bo‘yicha (160 qator) ma’lumotlari 9510 «Royatli ko‘rinishidagi daromadlar», 9560 «Qimmatli qog‘ozlarni qayta baholashdan daromadlar», 9590 «Moliyaviy faoliyatdan olingan boshqa daromadlar» schyotlaridan olinadi.
«Moliyaviy faoliyat bo‘yicha xarajatlar» moddasi bo‘yicha (170 qator) ma’lumotlari 180, 190, 200, 210 qatorlarning jami aks ettiriladi.
«Foizlar shaklidagi xarajatlar» moddasi bo‘yicha (180 qator) ma’lumotlari 9610 «Foizlar shaklidagi xarajatlar» schyotidan olinadi.
«Uzoq muddatli ijara (moliyaviy lizing)» moddasi bo‘yicha (190 qator) ma’lumotlar 9610 «Foizlar shaklidagi xarajatlar» schyotidan olinadi.
«Valyuta kursi farqidan zararlar» moddasi bo‘yicha (200 qator) ma’lumotlar 9630 «Valyuta kursi farqidan zararlar» schyotiga olinadi.
«Moliyaviy faoliyat bo‘yicha boshqa xarajatlar» moddasi bo‘yicha (210 qator) ma’lumotlari 9630 «Qimmatli qog‘ozlarni chiqarish va tarqatish bo‘yicha xarajatlar», 9690 «Moliyaviy faoliyat bo‘yicha boshqa xarajatlar» schyotlaridan olinadi.
«Umumxo‘jalik faoliyatining foydasi (zarari)» moddasi bo‘yicha (220 qator) 100 qator summasiga 110 qator summasini qo‘shib 170 qator summasini tashlangandan hosil bo‘lgan summa yoziladi.
«Favqulotdagi foyda va zararlar» moddasi bo‘yicha (230 qator) daromadi bo‘yicha ma’lumotlar 9710 «Favqulotda zararlar» schyotidan olinadi.
«Daromad (foyda) solig‘i to‘laguncha qadar foyda (zarar)» moddasining (240 qator) ma’lumotlari 220 qator summasiga 230 qator summasini (foyda bo‘lsa) qo‘shib, (zarar bo‘lsa) chegirib tashlash yo‘li bilan topiladi.
«Daromad (foyda) solig‘i» moddasi bo‘yicha (250 qator) ma’lumotlar 9810 «Daromad (foyda) solig‘i bo‘yicha xarajatlar» schyotidan olinadi.
«Foydadan boshqa soliqlar va yig‘imlar» moddasi bo‘yicha (260 qator) korxona tomonidan yil boshidan foyda hisobidan hisoblanib to‘langan soliq va yig‘imlar summasi aks ettriladi.
«Hisobot davrining sof foyda (zarari)» moddasi bo‘yicha (270 qator) ma’lumotlar 240 qator summasidan 250 va 260 qatorlar summalarini ayirish yo‘li bilan topiladi.