19-21tmj guruh talabasi Sobirov Muhammadsodiq Omurbekov Muhammadjon “ Mashinalar yaratishning texnik asosi” Fanidan tayorlagan

Farg’ona Palitexnika Instituti

Farg’ona Palitexnika Instituti

Mehanika-mashinasozlik fakulteti

19-21TMJ guruh talabasi

Sobirov Muhammadsodiq

Omurbekov Muhammadjon

“ Mashinalar yaratishning texnik asosi”

Fanidan tayorlagan

Mashinalar yaratishning asosiy bosqichlarini tahlil qilish

Reja.

• Texnik ijodkorlikdan asosiy maqsad
• Muhadislik-prognozlash

Mashina (lotincha: machina — qurol, qurilma) — bir turdagi harakat energiyasini ikkinchi turdagi harakat energiyasiga aylantirish, materiallar yoki axborotlarni oʻzgartirish, aloqa oʻrnatish, yuk va odamlarni tashish uchun moʻljallangan mexanizm yoki mexanizmlar majmui. Jamiyatdagi ishlab chiqarish kuchlarining eng muhim tarkibiy qismi, yirik mashinali ishlab chiqarishning moddiy negizi, aloqa va transportning asosiy vositasi hisoblanadi. M. — fantexnika inqilobining asosi. M. ayni paytda ham mehnat quroli, ham mehnat mahsuloti hisoblanadi. Inson kadimdan oʻz mehnatini yengillashtirish uchun turli-tuman qurol va qurilmalarni yaratishga urinib kelgan. Mola, omoch, charxpalak, urchuq, charh, dug, toʻquvchilik dastgohlari (doʻkonlari), choʻt, palaxmon, piltatoʻp, shamol tegirmoni va boshqa vositalar M. yaratish borasidagi urinishlar edi. Shuning uchun ilgari M. inson mehnatini osonlashtiradigan mexanik tizim deb tushunilgan. Bora-bora u insonning aqliy mehnatini va fiziologik vazifasini ham bajaradigan murakkab tizimga aylandi.

• Mashina (lotincha: machina — qurol, qurilma) — bir turdagi harakat energiyasini ikkinchi turdagi harakat energiyasiga aylantirish, materiallar yoki axborotlarni oʻzgartirish, aloqa oʻrnatish, yuk va odamlarni tashish uchun moʻljallangan mexanizm yoki mexanizmlar majmui. Jamiyatdagi ishlab chiqarish kuchlarining eng muhim tarkibiy qismi, yirik mashinali ishlab chiqarishning moddiy negizi, aloqa va transportning asosiy vositasi hisoblanadi. M. — fantexnika inqilobining asosi. M. ayni paytda ham mehnat quroli, ham mehnat mahsuloti hisoblanadi. Inson kadimdan oʻz mehnatini yengillashtirish uchun turli-tuman qurol va qurilmalarni yaratishga urinib kelgan. Mola, omoch, charxpalak, urchuq, charh, dug, toʻquvchilik dastgohlari (doʻkonlari), choʻt, palaxmon, piltatoʻp, shamol tegirmoni va boshqa vositalar M. yaratish borasidagi urinishlar edi. Shuning uchun ilgari M. inson mehnatini osonlashtiradigan mexanik tizim deb tushunilgan. Bora-bora u insonning aqliy mehnatini va fiziologik vazifasini ham bajaradigan murakkab tizimga aylandi.

Ilmiy prognozlashning asosiy bazalaridan biri yangi konstruksiyaning eski konstruksiya asosiga tayanib yaratilishidir.

Texnika taraqqiyotini oldindan ko‘rish zarurligi tufayli hozirda muxandis–prognozlash intensiv rivojlanib bormoqda.

Texnik ijodkorlikdan asosiy maqsad zamonaviy mashinalarni yuqori ilmiy – texnik darajada yaratishdan iborat. Yangi qurilmalarni yaratish vaqtida eng yaxshi loyihalarni yaratish uchun bir – birini to‘ldiruvchi bir nechta usulni qo‘llash kerak. Texnik qurilmalarni yaratish har xil konstruksiyalar ichidan keraklisini tanlashdan boshlanadi. Undan keyin ob’ekt funksiyalarini, texnik funksiyalarini, funksional strukturalarni aniqlash kerak
Muhandis–prognozlash deganda ilmiy asoslangan texnika taraqqiyotining ishonchli potensial imkoniyatlarini aks ettiruvchi axborotlar tushuniladi. Iqtisodiy savollar prognozlashning bir tuzuvchi qismi sifatida qabul qilinadi. Shu bilan birga texnikaviy prognozlash iqtisodiy prognozlar uchun baza yaratadi.
Mashina konstruksiyalarini prognozlash quyidagi holatlarda ko‘rib chiqishni talab qiladi:
1 Funksional vazifa;
2 Asosiy texnik va iqtisodiy parametrlar;
3 Mumkin bo‘lgan kompleks sxemalar;
4 Yangi material, zagotovka turlari;
5 Yangi texnologik jarayonlar;
6 Ishlab chiqarishni va boshqarishning yangi shakli va usullari;
7 Mashinalar tayyorlashga ehtiyoj va ishlab chiqarish rejasi;
8 Yangi qurilma yaratish yoki eskisini rekonstruksiya qilish;
9 Yangi konstruksiyadagi mashinada samaradorlikni oshirish, og‘irlikning asosiy parametrlarga bog‘liqligi va konstruksiyaga ta’sirini hisobga olish.
Loyihalash, bu texnik xujjatlarning umumlashgani bo‘lib, mexanizmni tayyorlash uchun hamma chizmalar, ularning hisobi va boshqa ma’lumotlarning yig‘indisidan iborat.