1.«Falsafa» tushunchasining kelib chiqishi


Estetik karash va nazariyalar


Download 0.94 Mb.
bet129/139
Sana08.03.2023
Hajmi0.94 Mb.
#1252545
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   139
Bog'liq
Фалсафа УМК 2023й

Estetik karash va nazariyalar estetikani goyaviy asosini tashkil etadi Estetik karashlar deganda biz ilmiy jixatdan asoslangan nazariy jixatdan asoslangan xamda ozmi-kupmi izchillik bilan olib boriladigan metodologiya falsafiy baza bilan boglik bulgan bilimlar tushunchalar prinsiplarning ozmi –kupmi mukammal va izchil sistemasini tushunamiz Keng, tugal vamustakil sistema xarakteriga ega bulgan estetik karashlarni estetik nazariya deb ataymiz
Insoniyat yashar ekan bioijtimoiy mavjudot sifatida uzining talab va extiyojlarini kondirishi lozim Extiyojlar orasida estetik extiyojlar eng oliy extiyoj xisoblanadi Chunki unda barcha moddiy va ma’navay extiyojlar jamlangan Talab va extiyojlar insonni faoliyatga undayai Faoliyat esa yangi-yangi talab va extayojlarni keltirib chikaradi Insonlir faoliyati davomida tabiit bilan alokada buladi va u bilan munosabatga kirishadi.
Guzallik - estetikaning asosiy tushunchasi. Guzallik nafosat olamining magzi, asosiy belgisi, bosh xossasi, asosiy moxiyatini tashkil etadi. Guzallik - bu asosiy estetik kadriyat bulib , uni idrok etish kobiliyati esa estetik sub’ektning asosiy kismidir. Bu xususiyat estetik ong va uning kismlariga xam taaluklidir. Estetik xis-tuygu , eng avvalo guzallikni xis etish jaraynini anglatadi. Guzallikning asosiy shartlari kuyidagilar

  • me’yor

  • predmetning yaxlitligi

  • ranglarning uygunligi

  • predmetning maksadga muvofikligi

  • estetik formada ekanligi

Guzallik xilma-xil darajada namoyon buladi. Tabiatdagi guzallik ijtimoiy xayot guzalligidan . foydali amaliy faoliyatdagi guzallik badiiy ijoddagi guzallikdan fark kiladi.
Ulugvorlik - estetik va axlokiy sifatlar kasb etib, Amaliyotda kup kullaniladigan estetik tushunchadir. Ulugvorlik kulami guzallik kulamidek cheksizdir. Ulugvorlik xissi umuminsoniy bulishi bilan bir katorda ijtimoy xayotda tarixiy tarakkiyotga aloxida ta’sir etuvchi xodisalar va jarayonlarni xam kamrab oladi. Ijtimoiy xayotda ulugvorlik, kaxramonlik va mardlik bilan shu kadar korishib ketadiki, ularni aloxida mushoxada etish naxoyatda kiyin bulib koladi.
Kaxramonlikda ulugvorlikka xos estetik va axlokiy sifat tula namoyon buladi.
San’atdagi ulugvorlik yuksak badiiy mazmun va shakl vositisida ifodalansa-da, undagi goya xal kiluvchi axamiyatga ega. Muxim axamiyatga molik goya mukammal shaklni yuzaga chikarib, san’at asarlarining ta’sirchanlik darajasini belgilab beradi. Bu xolat xayotiy xakikatdan kochish emas, unga xizmat kilishga da’vat etadi.

Download 0.94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   139




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling