2- mavzu Fanning predmeti va uslublari

2- mavzu

Fanning predmeti va uslublari

Reja:

• Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti to‘g‘risida turlicha yondashuvlar.
• Iqtisodiyot nazariyasi fanining vazifalari.
• Iqtisodiy qonunlar va kategoriyalar.
• Ehtiyojlarning mazmuni va ularning turkumlanishi. Ehtiyojlarning o‘sib borishi qonuni.

Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti to‘g‘risida turlicha yondashuvlar
Iqtisodiyot nazariyasi mustaqil fan sifatida ko‘pgina mamlakatlarda milliy bozor shakllangan va jahon bozori vujudga kelayotgan davrlarda «siyosiy iqtisod» nomi bilan shakllana boshladi. Siyosiy iqtisod greksha so‘zdan olingan bo‘lib «politikos» - ijtimoiy, «oykos» - uy, uy xo‘jaligi, «nomos» - qonun degani. YA’ni uy yoki ijtimoiy xo‘jalik qonunlari ma’nosini beradi. 1575-1621 yillarda yashab, ijod qilgan fransuz iqtisodshisi Antuan Monkretьen birinshi marta 1615 yilda «Siyosiy iqtisod traktati» nomli kishik ilmiy asar yozib, bu fanni mamlakat miqyosida iqtisodiyotni boshqarish fani sifatida asosladi. Keyinshalik klassik iqtisodshilar bu fikrni tasdiqlab, siyosiy iqtisod keng ma’noda moddiy hayotiy vositalarni ishlab shiqarish va ayirboshlashni boshqaruvshi qonunlar to‘g‘risidagi fandir, deb yozgan edilar.

• bu fanga uy xo‘jaligini boshqarish qonunlari to‘g‘risidagi fan

Aristotel

• boylik to‘g‘risidagi, uning manbalari va ko‘paytirish yo‘llari, boylikni ishlab shiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va iste’mol qilish to‘g‘risidagi fan

Merkantilistlar, fiziokratlar va ingliz klassik iqtisodiy maktabi
Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmetiga bo’lgan turli yondashuvlar

• iqtisodiyot nazariyasi (siyosiy iqtisod) fanining predmeti insoniyat, jamiyatning me’yordagi hayotiy faoliyatini tadqiq qilishdan iborat

A.Marshall

• uning predmeti moddiy ne’matlarni ishlab shiqarish jarayonida kishilar o‘rtasida sodir bo‘ladigan munosabatlarni o‘rganishdan iborat,

Siyosiy iqtisod darsliklarida

• kishilarning moddiy ehtiyojlarini to‘laroq qondirish maqsadida sheklangan resurslardan samarali foydalanish muammolarini tahlil qilish, kishilarning iqtisodiy xatti-harakatlarini o‘rganishdan iborat,

«Ekonomiks» darsliklarida