2. 01 Лирик мероси. Девонлари 21-15-12 ma'ruzaga

berish masalalariga to‘xtaladi va quyidagi xususiyatlarni alohlda ko‘rsatib 
o‘tadi: 
„Avval budurkim, har kishikim devon tartib qilibdurur, o‘ttiz ikki 
harfdinki, xaloyiq iboratida voqi’durur va ulus kitobatida shoyi’, to‘rt harfg‘a 
taarruz qilmaydururlar...
Yana bukim, har harf g‘azaliyotining avval bitigan g‘azal bila o‘zga 
g‘azallar orasida uslub xaysiyatidin tafovut rioyat qilmaydururlar. 
Muqarrardurkim, har amrda bir lahza Haq subhonahu va taolo hamdidin yo 
rasul alayhissalom na’tidin, yo bu ikki ishga dalolat qilurdek bir amrdin g‘ofil 
bo‘lmamog‘liq avlodur...
Yana bir bukim, go‘yiyo ba’zi el ash’or tahsilidin va devon takmilidin 
g‘araz majoziy husn-u jamol tavsifi va maqsud zohiriy xatt-u xol ta’rifidin 
o‘zga nima anglamaydururlar. Devon topilg‘aykim, anda ma’rifatomiz bir 
g‘azal topilmag‘ay va g‘azal bo‘lg‘aykim, anda mav’izatangiz bir bayt 
bo‘lmag‘ay...“.
Alisher Navoiy bu o‘rinda devonni g‘azallar bilan boshlash, g‘azallarni 28 
harf emas, balki 32 harf ( – chim, – je, 
– gof va 
– lom-alifni ham 
qo‘shgan holda) bilan tugallash zarurligi, devonga dastavval Allohga hamd 
yoki Payg‘ambarga na’t mavzusidagi g‘azallarni joylashtirish, g‘azallarga 
ma’rifat va mav’iza mavzulariga doir baytlar kiritish, g‘azal matla’sida 
keltirilgan fikrni maqta’gacha rivojlantirib borishni nazarda tutadi. 
Alisher Navoiyning mazkur devoni aynan yuqoridagi qonun-qoidalarga 
amal qilingan holda tartib berilgan, unda 11 janrga oid jami 1046 ta she’r 
mavjud. Devonga she’rlar quyidagi tartibda joylashtirilgan: g‘azal – 777 ta, 
mustazod – 3 ta, muxammas – 5 ta, musaddas – 2 ta, tarji’band – 3 ta, qit’a – 

---

6 
46 ta, ruboiy – 85 ta, lug‘z – 10 ta, muammo – 52 ta, tuyuq – 10 ta, fard – 53 
ta.