2-Амалий машғулот Дарснинг мавзуси

2. Талаб этилган босимни хисоблаш.

Шаҳар сув тармоғи билан ҳовли сув тармоқлари уланган ердаги сув босимининг қандай миқдор оралиғида бўлиши кераклигини, энг узоқда жойлашган санитар-техник жиҳоздаги сувнинг эркин босими ва барча участкалардаги йўқотилган босим, счетчикдаги ва маҳаллий қаршиликлар йиғиндиси орқали аниқлаймиз.

Ҳисоблаш ишлари қуйидаги ифода ёрдамида амалга оширилади:

бу ерда: h_ховл – ҳовли ва шаҳар қудуқлари оралиғида йўқотилган босим, м
h_тарм – ҳовли қудуғи билан бино ичидаги энг узоқдаги жихоз оралиғидаги йўқотилган босим, м.
h_эркин – энг узоқда ва энг баланда жойлашган жиҳоз учун талаб қилинадиган эркин босим (h_{эркин =} 1,5-2,0 м).
h_r – бинога сув киритиш тармоғи ўқининг белгиси ва сув юборилаётган жойдаги сув аралаштиргич ўқи белгиси орасидаги фарқ қиймати, м.
(Z_г.в-Z_вв) – шаҳар сув таъминоти ва ҳовли қудуқлари ўқлари орасидаги ер белгиси фарқи, м.
Н_ш – шаҳар сув таъминоти тармоғидаги сув босими, м.

Масала. Талаб қилинган босим қўйидаги ифода орқали аниқланади

Н = Н_геом +
Н_геом – шаҳар водопроводи ўқи билан лойиҳа қилинаётган бинонинг энг юқори қаватида жойлашган ванна аралаштиргичи ўқининг абсолют отметкаси: 39,10 + 16,00 = 57,10 м.
Шаҳар водопроводи тармоғи қувурининг белгисини аниқлашимиз учун люк қопқоғи белгисидан қувурнинг жойлашиш чуқурлигини айирамиз:
39,00 – 1,5 = 37,50 м.
Н_геом = 57,10 – 37,50 = 19,60 м.
ички водопровод системасида ва сув улчаш асбобида йўқотилган эркин босим (м).
Н_s = 3 м – ванна аралаштиргичи ўқидаги эркин босим (м). Шаҳар водопроводининг босими етарли эмас. Насос қурилмалари ҳосил қилиши лозим бўлган босим қуйидаги формула орқали топилади:
Н_р = Н_q – H = 43,66 – 38,00 = 5,66 м.
Бу ерда: Н – талаб қилинган босим (м);
Н_q – шаҳар водопроводи тармоғининг кафолатланган босими. Етишмаган 5,66 м босим учун насос қурилмаси танлашнинг ўрнига гидравлик ҳисобни яна бир марта бажариб, қувурларнинг диаметрларини каттасига алмаштириб чиқамиз (2^а жадвал).
Лойиҳа қилинаётган бино учун талаб қилинган босимнинг миқдорини қайта бажарилган гидравлик ҳисоб натижаси бўйича аниқлаймиз
Н = Н_геом + He,tot + H_s = 19,6 + 9,397 + 3 = 31,997 < 38,00 м
Демак шаҳар водопроводининг босими етарлик, босим кўчайтирувчи насос агрегатини танлашга хожат йўқ.