2-Amaliy mashg`lot. Dvigatellarning moylash va sovitish tizimlari, tuzilishi va ishlashini o‘rganish

---

2-Amaliy mashg`lot. 
 
Dvigatellarning moylash va sovitish tizimlari, tuzilishi va ishlashini o‘rganish 
 
2.1Dvigatellarning moylash tizimi, tuzilishi va ishlashini o’rganish.D-240, 
D-144, A-O1M va ZIL-130 dvigatellarining moylash tizimi. 
Ishning maqsadi: D-240, D-144, A-01M va ZIL-130 dvigatellarining 
umumiy moylash tizimi sxemalarining va karterlarining ventilyasiyasini o‘rganish. 
Tekshiruv asboblari, radiator, filtorlar, issiqlik mexanik va moy nasosining 
tuzilishi va ishlashini o‘rganing. Nasos, va malum bosimli moyni saqlash 
klaponlarining qismlarga ajratish va yig‘ish bo‘yicha qisman malakaga ega bo‘lish. 
Ish joyini tayyorlash: D-240, D-144, A-01M, ZIL-130 dvigatellari. karter 
tubi, moy nasosi, radiator, filtor malum bosimli moy saqlash klapani, mexanik 
ulchov asbobi. Slasarlik asboblar tuplami: Plakatlar, sxemalar, ko‘rsatmali karterlar 
zarur bo‘lgan adabiyotlardir. 
Ishning bajarish tartibi. 
1. Sxema va plakatlar yordamida D-240 dvigatelining o‘zidan moylash tizimidagi 
ko‘rsatkichli asboblar va agregatlar bilan tanishing. Sxemalardagi moylash 
tizimining karter tubidan ishqalanuvchi detallargacha moyning borib etgan yo‘liga, 
ko‘rsatkich asboblar va agregatlariga diqqat bilan qarang va ularning nomlarini 
eslab qoling. 
D-240 dvigatelining kombinatsiyalangan moylash tizimi. Detallarning 
ishlash sharoitiga qarab moy ularning ishqalanish yuzasiga yuboriladi: 
- doimiy bosim ostida tirsakli valning o‘zak va shatun bo‘ynlari, taqsimlash 
valining tayanch bo‘ynlari moy nasosining shesternasi; 
- bosim ostida o‘zining oqimi bilan – GTM (gaz taqsimlash mexanizmlari); 
- sachratib moylash-po‘lat porshen osti silindr devorlari, KSHM; 
- avtonom moylash; suv nasosi, yurgazib yuborish dvigateli va uning o‘zatish 
mexanizmlari. 
Moylash materiallari: dizel moylari yozda M-10 yoki M-1V5, qishda M-8G 
yoki M-8V; 
D-240 dvigatelning moylash tizimi qo‘yidagilardan tashkil topgan: 
- moy nasosi uzatmasi bilan; 
- to‘liq oqimli markazdan qochirma moy filtri, sentrofuga; 
- moy radiatori; 
- moy o‘tkazgichlari va suyuqlik kanallari, bularning asosiy bosh magistral 
hisoblanadi; 
- ulchash asboblari; 
- karter tubi (moy saqlash uchun idish); 
Montaj qilingan D-240 dvigatelidan yuqoridagi aytilgan qismlarni 
asboblarni ko‘ring. 
Dvigatelning blok-karterini aylantirib yog‘ yuruvchi kanallarni toping va 

---

aniqlang, ular moyni kaerga olib boradi, shunga e’tibor bering.