2-Amaliy mashg’ulot (4-soat) Mavzu: Moliyaviy tahlilni tashkil etish va axborot manbalari Uslubiy ko’rsatmalar Darsning o’quv maqsadi

2-Amaliy mashg’ulot (4-soat)
Mavzu: Moliyaviy tahlilni tashkil etish va axborot manbalari


Uslubiy ko’rsatmalar
Darsning o’quv maqsadi. Darsning o’quv maqsadi bo’lib, iqtisodiy tahlil metodining mazmunini va metodologik asoslarini ifodalovchi kategoriyalarning ta’rifi va -mohiyatini hamda iqtisodiy tahlilda qo’llaniladigan an’anaviy usullarning mazmunini yorinish, muhokama qilish orqali ularni talabalarga o’rgatish hisoblanadi.
Mashg’ulotning shakli. Mashg’ulot seminar shaklida tashkil qilinadi
Mashg’ulot metodi. Og’zaki so’rov, savol-javob ва muhokama tarzida
Mashg’ulotning mazmuni. Mashg’ulot darsiga(seminarga) talaba tavsiya etilgan adabiyotlardan foydalanib, tayyorlangan konspekt bilan kelishi kerak.U shu konspekt asosida darsda chiqish qiladi. Seminarda mavzu bo’yicha seminar rejasida ko’zda tutilgan savollarga javob beradi va muhokamada ishtirok etadidi. Har bir savol bo’yicha qilingan chiqish va savollarga berilgan javoblar natijasi o’qituvchi tomonidan umumlashtiriladidi va reyting tizimi asosida talaba bilimini ball qo’yish orqali baholaydi va mashg’ulotning oxirida kelgusi dars uchun topshiriqlar beradi

Ma’lumotlar:
Solishtirish usuli, farqlash usuli, dispersiya, indeks usuli, korrelyasiya usuli, zanjirli bog’lanish usuli, guruhlash usuli, balansli bog’lanish usuli, integral usuli.


Qisqacha mazmuni;
Молиявий таҳлилни одатда расмий ва норасмий жиҳатларига муҳим эътибор қаратилади. Расмий ҳижатлар мажбурийлик тартибида, аниқ меёрий хужжатлар асосида ташкил этилади, юритилади, норасмий жиҳатларни бошқарувчилар, менежерлар ўз мақсадларидан келиб чиққан ҳолда мустақил белгилайдилар ва амал этадилар.
Расмий меёрий асосларга хўжалик юритувчи субъектнинг молия хўжалик фаолиятини таҳлил этишнинг қуйидаги тартибларини киритиш мумкин:
-хўжалик юритувчи субъектнинг муҳим самарадорлик кўрсаткичларини баҳолаш;
-хўжалик юритувчи субъектнинг иқтисодий ночорлигини баҳолаш;
-хўжалик юритувчи субъектнинг кредитга лаёқатлигини баҳолаш;
Норасмий жиҳатларида ўрагниладиган масалалар кўлами жуда кенг доирада амалга оширилиб уларнинг қаторига қуйидагиларни киритиш мумкин:
-активлар, капитал ва мажбуриятлар таҳлили;
-молиявий барқарорлик таҳлили;
-тўлов лаёқати ва ликвидлик таҳлили;
-иш ва бозор активлиги таҳлили;
-пул оқимларининг таҳлили;
-хусусий капитал таҳлили;
-фойда ва зарарлар таҳлили;
-дебиторлик ва кредиторлик қарзлари таҳлили;
-инновацион маҳсулот ва фаолият таҳлили;
-итнвестицион фаолият таҳлили;
-солиқ тўловлари ва мажбуриятлар таҳлили;
-логистик таҳлил ва ҳ.к.
Хўжалик субъекти фаолиятига баҳо бериш ва таҳлил этишда бир қатор аналитик жараёнлар амалга оширилади. Бу жараёнларнинг асосий манбаси сифатида бухгалтерия (молиявий) ҳисоботи маълумотлари олинади. Бизнесдаги ҳолат ва унинг келгусидаги ривожини прогнозлаш юзасидан шунингдек, статистик, макроиқтисодий ва тармоқ кўрсаткичларининг қиёсий таҳлили ҳам амалга оширилади. Шу билан бир қаторда хўжалик субъетларида бу борада таҳлил бошқарувнинг энг муҳим дастаги сифатида қаралади.
Хўжалик субъектлари фаолиятини баҳолашда иқтисодий таҳлилдан фойдаланиш албатта: хўжалик субъектларининг молиявий ҳисоботларини тузиш ва уларга тушунтиришлар беришда; молиявий ҳолатини баҳолашда; иқтисодий ночорлик(банкротликка карши) бошқарув ҳисоботини тайёрлашда; бизнесини реструктаризация қилишда; молиявий соғломлаштиришда; мулкий муносабатларини тартибга солишда қўл келади.
Молиявий таҳлилдан фойдаланишнинг ягона методикаси шу пайтга қадар яратилмаган. Шу сабабли, ҳар битта менежер ўз амалий тажрибасидан, хўжалик субъектининг фаолият ва бошқарув хусусиятларидан, ахборот манбаларининг ҳажмидан келиб чиққан ҳолда алоҳида методик ишланмалардан фойдаланадилар.
Иқтисодиёт субъектини хўжалик-молия фаолиятини таҳлил этишнинг молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартларида асосан 3 та босқичи таркибланади: таҳлилнинг мақсадини ва уни реализация қилиш тартибини белгилаш; таҳлилда фойдаланиладиган ахборотлар сифатини баҳолаш. ишончли ахборотлар базасини шакллантириш; таҳлил усуллари (методлари)ни аниқлаш, таҳлилни ўтказиш ва олинган натижаларни умумлаштириш.