2. amaliy. Orqa miya reflekslarini o`rganish. Darsning maqsadi

---

2. AMALIY. Orqa miya reflekslarini o`rganish. 
Darsning maqsadi: Talabalarga hozirgi zamon fan dalillariga asoslangan 
holda, o’quvchilar va talabalarda orqa miya reflekslarini o`rganish. Fan bo’yicha 
olgan nazariy bilimlarni amaliy mustaxkamlab, bilim, ko’nikma va malakalarini 
shakllantirish. 
 
Dars uchun kerakli jihozlar: Darslik, amaliy ishlanma, tibbiyot 
bolg’achasi, stul, preparovka asboblar yig`indisi, baqa, zajimli shtativ, 0,3%, 0,5%, 
1,0% sulfat kislotasi eritmasi, filtr qog`oz, stakanda suv, 0,5% kokain eritmasi yoki 
kaliy xlor eritmasi, metronom, ko’rgazmali qurollar, bo’r, doska. 
 
Darsning borishi: 
Nazariy qism.
Markaziy asab tizimi faoliyatining asosiy va o’ziga xos belgisi reflekslarni 
yuzaga chiqarishdir. I.P.Pavlov bu haqda quyidagilarni yozgan edi: “Murakkab 
organizm hayotida refleks eng muhim va eng ko’p uchraydigan asab hodisasidir. 
Organizm qismlarining doimiy, to’g’ri va aniq o’zaro nisbati va butun 
organizmning tevarak-atrofdagi sahroitga munosabati refleks yordamida qaror 
topadi”. Refleks tashqi yoki ichki muhit o’zgarganda retseptrlarning ta’sirlanishiga 
javoban organizmning markaziy asab tizimi yordamida ko’rsatadigan qonuniy 
reaksiyasidir. Tashqi ta’sirlar eng avvalo o’ta sezgir periferik nerv uchlari - 
retseptorlar orqali qabul qilinadi. Nerv sistemasi tashqi ta’sir natijasida faol holatga 
kelib, qo‘zg‘alishni javob qaytaruvchi organga o'tkazadi. Refleksning yuzaga 
chiqishida qo‘zg‘alish o’tadigan yo’l refleks yoyi deyiladi. Qo‘zg‘alishning o’tishi 
va refleks hosil bo’lishi uchun reflektor yoy butun bo’lishi kerak. Refleks yoy 
retseptor, markazga intiluvchi nerv, ya’ni afferent nerv, nerv markazi (orqa va bosh 
miya), markazdan qochuvchi nerv, ya’ni efferent nerv va ish bajaruvchi organ yoki 
effektor organdan tashkil topgan. Reflekslar orqali organizmning biror faoliyati 
yuzaga chiqadi yoki to’xtatiladi, muskullarning qisqarishi yoki bo’shashuvi, bezlar 
sekretsiyasi yoki sekretsiyannig to’xtatishi, tomirlarning torayishi yoki kengayishi 
va hokazo.