2-Ameliy. Suykelisiwshi jup detallar arasindagi san’laqti o’zgeriwin aniqlaw

AMALIY MAShGULOT №5. AYLANMA DETALLARNI BALANSIROVKA KILISh.
Ajıratılǵan saat - 6 saat.
Tayarlanıw anıq bolmaǵanda, tuwrı formadan chetlanishlar bolǵanda, nometall qosımshalar ámeldegi bolǵanda, shıǵanaqlar ámeldegi bolǵan waqtında aylanuvchan detallar hám bólimleri teń salmaqlılıqlashmay qalıwı múmkin. Tez aylanuvchan detal hám bólimlerdi teń salmaqlılıqlashmaganligi tayanshların artıqsha júklentiradigan hám terbelisti júz etetuǵın inertsion kúshler payda bolıwına alıp keledi. Vibratsiya kóbinese mashinalardı sonıń menen birge olar ornatılǵan tiykarlardı demde isten shıǵıwına sebep boladı. Sol sebepli tez aylanuvchan detallar hám bólimler álbette teń salmaqlılıqlasqan bolıwı shárt. Konstruktsiyalarni teń salmaqlılıqlaw procesi balansirovka dep ataladı.
Teń salmaqlılıqlashuv nasoslar ratorlariga, turbinalarda, hawa puflagichlarga reaktorga hám basqalarǵa xos bolıp tabıladı. Onıń mánisin disbalans úlkenligin anıqlawdan ibarat esaplanadi. Bul disbalansni detal yamasa bólekti tiyisli jayında málim muǵdarda metall qosıw yamasa alıp taslaw menen jónge salıw etiledi. Teń salmaqlılıqlastırıw statikalıq hám dinamikalıq túrlerge bólinedi.
Statikalıq teń salmaqlılıqlastırıw. Statikalıq teń salmaqlılıqlawdı maqseti - detall yamasa bólimlerdi aylanıw oǵına salıstırǵanda nomuvozanatligini saplastırıw bolıp tabıladı. Eger bólekti salmaqlıq orayı o'qqa salıstırǵanda jıljısa, teń salmaqlılıqlashmagan oraydan qashıwshı kúsh júzege keledi, onı úlkenligi quydagiga teń bolıp tabıladı.


(1)

Bul jerde G - bólim salmaǵı ;  - aylanıw oǵına salıstırǵanda múyesh tezligi;

е - aylanba oǵına salıstırǵanda salmaqlıq orayınıń jılısıwı ; g = 9,81 м/c² - erkin túsiw tezleniwi.
Statikalıq teń salmaqlılıqlashuvini gorizontal jóneltiruvchilarda yamasa aylanuvchan disklarda ámelge asıriladı (5-súwret). Joqarı anıqlıqta, termik ishlov berip, tayarlanıp atırǵan tranetsiya kese kesimli pıshaqlar, jumısshı ústleri bir gorizontal tegislikte qatań jaylasatuǵın etip ornatıladı. Pıshaqlardı jumısshı ústleri keńligi, ádetde 5 ten 8 mm ge shekem teń salmaqlılıqlasıp atırǵan bólim salmaǵına qaray ózgeredi. Teń salmaqlılıqlastırıwshı úskene diskları (rolikleri) diametri, teń salmaqlılıqlanıp atırǵan bólimler (detal) vali tsapfasi diametrinen 6 -8 ret artıq boladı. Roliklerdi teń salmaqlılıqlanıp atırǵan bólim aylanıw o'qi qatań gorizontal bolǵandaǵana ornatılıwı kerek.