Rostlanuvchi pog‘onani tanlash uchun ko‘rsatma

ROSTLANUVCHI POG‘ONANI TANLASH

UCHUN KO‘RSATMA

Soploli bug‘ taqsimlashga ega bo‘lgan turbinalarda rostlanuvchi pog‘ona ikki yoki bir kurakchali tezlik pog‘onasidan iborat bo‘ladi. Drosselli bug‘ taqsimlashda ishlovchi bug‘ turbinalarda rostlanuvchi pog‘ona bo‘lmaydi.

Drosselli bug‘ taqsimlashda ishlaydigan bug‘ turbinalari kichik quvvatda ishlaganda soploli bug‘ taqsimlashda ishlovchi turbinalarga qaraganda iqtisodiy ko‘rsatkichlari kichik bo‘ladi. Shunga asoslangan holda bu yo‘nalishda ishlovchi turbinalarni katta quvvatli elektr stansiyalariga o‘rnatish maqsadga muvofiq. Elektr iste’molchilarning yo‘nalishi va ularning rejimlari o‘zgarishi yirik quvvatli turbinani ham eng kichik quvvatda ishlashga majbur qiladi (kuchlanish grafi-giga asosan).

Drosselli bug‘ taqsimlashda ishlovchi turbinalar faqatgina eng yuqori quvvatda ishlagandagina tejamli ishlaydi. Shuning uchun zamonaviy elektr stansiyalarida soploli bug‘ taqsimlashda ishlovchi turbinalar o‘rnatilgan bo‘lib, ularning birinchi pog‘onasi rostlovchi pog‘ona hisoblanadi.

Turbinaga o‘rnatilgan rostlanuvchi pog‘ona bir yoki ikki qator kurakchali loyihada tayyorlangan bo‘ladi. Rostlanuvchi pog‘onaning kurakchalari qatori sonini oshishi undagi issiqlik tushishini oshiradi, bu esa, o‘z navbatida, turbinaning iqtisodiy samarasini oshiradi.

Rostlanuvchi pog‘onani tanlash bug‘ning boshlang‘ich sarfiga ham bog‘liq, ya’ni uning qiymati kichik bo‘lgan turbinalar uchun ikki kurakchali rostlanuvchi pog‘ona tanlanib, bu rostlanuvchi kamerada kichik bosim hosil qilish imkonini beradi hamda tirqishdagi bug‘ yo‘qotilishini kamaytiradi.

48

7.6. IKKI QATOR KURAKCHALI ROSTLANUVCHI POG‘ONA ISSIQLIK HISOBI VA 7/+ NING OPTIMAL QIYMATINI TANLASH

Hisob ishlari U/C ning bir necha qiymatlarida olib boriladi. Ko‘p hollarda U/C o‘rniga U/C_a qabul qilinadi, bu yerda: C_a — bug‘ning rostlovchi pog‘onadagi issiqlik tushishiga ekvivalent bo‘lgan shartli tezligi.

Optimal qiymati ma’lum hamda ichki nisbiy FIK aniq bo‘lgan rostlanuvchi pog‘onaning issiqlik hisobi tartibi quyida keltirilgan.

Pog‘ona diametri:

d = (10,8¸1,2) m.

Ishchi kurakchalaridagi aylanma tezlik:

U	p⋅ d ⋅ n	,	m/s.
	60

Soplodan chiqadigan bug‘ tezligi:

Ca		U	.
	U / Ca

Pog‘onadagi adiabatik issiqlik tushishi:

h₀ ₂₀₀₀^Ca , kJ/kg.

Umumiy reaktivlik darajasi:

r < 0,1 — qabul qilinadi.

Soplo panjaralaridagi adiabatik issiqlik tushishi:

h₁ = h₀(1 - r).

Soplodan chiqadigan bug‘ning nazariy tezligi, m/s:

C_1t h_oi ⋅ 2000.

4 — D. N. Muhiddinov 49

Soplolardagi tezlik koeffitsiyenti:

j = 0,93¸0,97 (soplolarning tayyorlanishiga bog‘liq kattalik).

Soplodan chiqadigan bug‘ning haqiqiy tezligi:

• 
  ₁ = j•C_1t, m/s.
  

Soplodan chiqadigan bug‘ning chiqish burchagi a₁ beriladi.

— bir kurakchali pog‘ona uchun: a₁ = 11°¸18°;
— ikki kurakchali pog‘ona uchun: a₁ = 16°¸20°;
— uch kurakchali pog‘ona uchun: a₁ = 20°¸24°.
Birinchi pog‘ona ishchi kurakchalariga kiradigan bug‘ning nisbiy tezligi:

W₁ = C₁² + U ²− 2C₁U⋅ cosa.

Ishchi kurakchalardagi reaktivlik darajasi r¢_i umumiy reaktivlik darajasining 10% iga teng.

Ishchi kurakchalardan chiqadigan bug‘ning nazariy nisbiy tezligi:

W_2t = 44,7 ₂₀₀₀^W12 + r⋅′_i h₀ .

Ishchi kurakchalarga kiradigan bug‘ning kirish burchagi:


_b1 = _arcsin ^C1 ^{sin a}1 _.

W₁

Ishchi kurakchalardan chiqadigan bug‘ning chiqish burchagi:

b	2	=	b − (3÷ 5) .
			1

Ishchi kurakchalardagi bug‘ning tezlik koeffitsiyenti y 7.4-rasmdan olinadi. Ishchi kurakchalardan chiqadigan bug‘ning haqiqiy nisbiy tezligi:

W₂ = y•W_2t, m/s.

50

Birinchi pog‘onadan chiqadigan bug‘ning absolut tezligi:

C ₂ = W₂² + U ²− 2WU cos b₂ , m/s.

Birinchi pog‘onadan chiqadigan bug‘ning absolut tezligi:

a2 = arcsin ^{W2 sin β 2} , m/s.

C₂

Yo‘naltiruvchi panjaradan chiqadigan bug‘ning chiqish burchagi:

a¢₁ = a₂ - (3¸5)° — qabul qilinadi.

Yo‘naltiruvchi panjaraning reaktivlik darajasi r_y¢ umumiy reaktiv-likning 10% iga teng.

Yo‘naltiruvchi panjaradan chiqadigan bug‘ning nazariy tezligi:

C_1t′ = 44,7 ₂₀₀₀^C2+ r⋅_y′ h₀ .

Yo‘naltiruvchi panjaradagi bug‘ning tezlik koeffitsiyenti j_y = j₂ +

• 
  j¢₁ yig‘indiga asosan 7.4-rasmdan topiladi. Yo‘naltiruvchi panjaradan chiqadigan bug‘ning haqiqiy tezligi:
  

C₁′ = j_y ⋅ C_1t′, m/s.

Ikkinchi pog‘onaga kiradigan bug‘ning nisbiy tezligi, m/s:

W₁′ = (C₁′)² + U ²− 2U⋅ C₁⋅′ cos a₁′.

Ikkinchi pog‘ona ishchi kurakchalariga kiradigan bug‘ning kirish burchagi:

b′ =	C′		sin a′
	arcsin	1	1	.
1			W1′

51

Ikkinchi pog‘ona ishchi kurakchalarining reaktivlik darajasi r²_i (umumiyning 10%). Ikkinchi pog‘ona ishchi kurakchalaridan chiqadigan bug‘ning nazariy solishtirma tezligi:

W ′	= 44,7 ^(W1^′)^2 +	r⋅′′	h ,	m/s.
2t	2000	i	0

Ikkinchi pog‘ona ishchi kurakchalaridan bug‘ning chiqish burchagi:

b′₂ = b₁ − (3÷ 5)°.

Ikkinchi pog‘ona ishchi kurakchalaridagi bug‘ning tezlik koeffitsiyenti: y ′ = b ₁′ + b′₂ ga qarab 7.4-rasmdan olinadi.

Ikkinchi pog‘ona ishchi kurakchalaridan chiqadigan bug‘ning haqiqiy tezligi:

W₂′ = y ⋅W_2t .

Ishchi kurakchalar panjarasidan chiqadigan bug‘ning absolut tezligi:

C₂′ = (W₂′)² + U ²− 2W⋅₂′ U⋅ cos b₂′ .

Absolut tezlik vektorining chiqish burchagi:

• 
  ₂′ = arcsin(W₂′⋅ sinβ ₂′ /C₂′).
  

Tezliklarni bo‘ylama yo‘nalish bo‘yicha proyeksiyasi:

C_1U = C₁cos a₁;

C_2U = C₂ cos a₂;
C ₃′_U = C₁′ •cos a¢₂;
C₂′_U = C₂′ cos a¢₂.

Nisbiy kurakcha FIK:

52

	2U ∑ (C1U	±C2U )
hnk =			.
	C 2
	1t

Soplo balandligi l > 2 sm. Soplo uchun sarf koeffitsiyenti:

• 
  = 0,95¸0,97.
  

Parsiallilik darajasi:

e =	G0u1		.
	m×p× d × l ×C	⋅ sin a
1		1

Ishchi kurakchalarning o‘rtacha balandligi:

^li.o‘r ^=	∑^z		li
	1			» 1,5 l.
		z

Ishqalanish kuchini yengishga va ventilatsiyaga sarflangan energiya (Stodola formulasi):

N i.v. = l[1,09d ^2 + 0,61(1−			e) d⋅ z⋅ li.o'r^1,5]			U		r,		kW,
						6
		10
bu yerda: l = 1 — o‘ta yuqori qizigan bug‘ uchun;
l = 1,10¸1,2 — o‘rta qizigan bug‘ uchun;
d — pog‘ona diametri;
z — kurakchalar qatorlari soni;
r — bug‘ning zichligi.
Ishqalanishga sarflangan solishtirma yo‘qolish:
h	=	^Ni.v. .
i.v.		G

Ishqalanish va ventilatsiya bilan yo‘qotish koeffitsiyenti:

• 
  = ^hi.v. _. i.v. _h0
  

Pog‘onaning ichki nisbiy FIK:

h_0i = h_ik - h_iv.

53

7.4-rasm. Tezlik koeffitsiyenti O ni oqim burchagiga qarab aniqlash grafigi.